کندگیر کننده بتن و کاربرد آن

مواد افزودنی کندگیر کننده بتن و یا دیرگیر کننده بتن، ترکیبی از مواد آلی و معدنی و یا تنها مواد آلی می‌باشند که جهت حفظ ملات تازه و یا کارایی بتن به مخلوط افزوده می‌شوند. رعایت کامل دستورالعمل سازنده و توجه به اندازه گیری مواد مصرفی اهمیت زیادی دارد، زیرا همیشه ممکن است خطر عدم گیرش ناشی از استفاده زیاد کندگیر کننده‌های بتن به وجود آید.

افزودنی‌های دیرگیر کننده بتن، روند دست یافتن به مقاومت‌های مکانیکی کوتاه مدت بتن را به تاخیر می‌اندازند، ولی بعد از عمرهای 5 و 7 روزه رشد مقاومت جبران می‌شود و در بیشتر موارد ایجاد کردن آرامش در روند گیرش بتن، باعث ایجاد مقاومتی بهتر و ساخت محصولاتی با میزان تخلخل کمتر در مقایسه با نمونه‌های فاقد افزودنی‌های بتن می‌شود.

در این مطلب از سازه برتر در مورد کاربرد کندگیر کننده بتن، انواع آن و یک سری اطلاعات مفید دیگر در این خصوص صحبت خواهیم کرد، از همراهی شما تا پایان مقاله خرسند می‌شویم.

کاربرد کندگیر کننده بتن

برای این که گیرش اولیه بتن تا یک ساعت به تاخیر بیافتد، از کندگیر کننده بتن استفاده می‌شود. به طور معمول این نوع افزودنی را در شرایط آب و هوایی گرم، جهت جلوگیری از سفت شدن سریع به خاطر درجه حرارت بالا به کار می‌برند. انجام این کار باعث می‌شود که زمان کافی جهت مخلوط کردن، حمل و استفاده از بتن برای پیمانکاران، کارگران و کارفرمایان فراهم شود. همچنین کندگیر بتن می‌تواند به عنوان کاهنده آب نیز عمل کند.

در خیلی از پروژه‌های ساختمان سازی استفاده کردن از بتن آماده، کاری اجتناب ناپذیر می‌باشد و یا این که ممکن است در ساخت و سازهایی مانند ساخت تونل، فاصله زمانی میان ریختن اولین و آخرین بخش بتن تراک میکسر زیاد شود. این عمل مشکل گیرش بخشی از بتن استفاده نشده و هیدراته شدن را ایجاد می‌کند. در این گونه مواقع استفاده کردن از افزودنی های بتن از جمله دیرگیر کننده بتن و به تاخیر انداختن زمان گیرش متناسب با زمان حمل و انتقال بتن، کمک زیادی به فرآیند درست بتن ریزی می‌کند.

در ساخت و سازهای بزرگ، حجم بتن ریزی خیلی بیشتر می‌باشد. در چنین مواقعی اختلاف دمای بین سطوح بیرونی و میانی بتن، باعث ایجاد ترک خواهد شد. با بهره گیری از دیرگیر کننده بتن، روند اختلاف دما و آبگیری کنترل خواهد شد.

از کاربردهای دیگر کندگیر بتن، به هنگام استفاده از قالب‌های لغزنده می‌باشد. در بتن ریزی با قالب‌های لغزنده، عدم چسبندگی بتن به قالب و پیوستگی بین فولاد و بتن از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد. کندگیر کننده بتن، چسبندگی خوبی بین بتن و فولاد را ایجاد می‌کند.

از کندگیر کننده‌های بتن، برای نماسازی هم استفاده زیادی می‌شود. اجرای نما احتیاج به پرداخت سطح دارد. انجام این کار با کمک افزودنی دیرگیر کننده بتن امکان پذیر است. بهتر است که برای اجرای عرشه پل‌ها، شمع‌ها، دیوارهای بزرگ و تیرهای عظیم هم این نوع افزودنی را به کار برد تا از پیدایش درزهای اجرایی و دمای بیش از حد جلوگیری شود. شستشوی آسان ماشین آلات بتن ریزی مثل میکسر قبل از سفت شدن نیز، از کاربردهای دیگر دیرگیرکننده بتن می‌باشد.

ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی دیرگیر کننده بتن

اغلب این گونه مواد مایع و به رنگ قهوه‌ای می‌باشند. چگالی کندگیر کننده بتن 1.1 گرم بر سانتی‌متر مکعب می‌باشد و مقدار یون کلر دیرگیر بتن، کمی از حد استاندارد پایین‌تر است.

مواد افزودنی پودری دیرگیر کننده بتن نیز به رنگ سفید هستند. این گونه مواد به مصالح خشک بتن اضافه می‌شوند. البته در صورتی که امکان اضافه شدن آن از ابتدا به بتن وجود نداشت، باید در آب حل شود و بعد از آن به مصرف برسد.

عملکرد دیرگیر کننده بتن

این نوع افزودنی، تأثیر مستقیمی بر سیمان بتن بر جای می‌گذارد و زمان اولیه کلسیم و هیداراتاسیون یون آلومینات که دارای بالاترین حل‌ شدگی هستند را به تأخیر می‌اندازد. همین نحوه‌ی عملکرد دیرگیرکننده بتن، باعث بالا رفتن زمان گیرش سیمان خواهد شد.

در صورتی که زمان برداشتن پایه اطمینان و قالب برداری 30 روز می‌‌باشد، به علت گرم بودن هوا نباید زودتر از این زمان قالب‌برداری کرد؛ زیرا به کار بردن دیرگیر بتن، زمان گیرش اولیه و نهایی را به تأخیر می‌اندازد.

در ابتدا، این افزودنی بر روی سطح ذرات سیمان جذب می‌شود و از واکنش آب با سیمان جلوگیری می‌کند. این مورد باعث حفظ خاصیت پلاستیک بتن تازه خواهد شد. اضافه کردن دیرگیرکننده بتن، 60 تا 100 میلی‌متر اسلامپ را بیشتر خواهد کرد. در نهایت هر چقدر دیرگیر بتن قوی‌تر باشد، جذب سطحی با زمان طولانی‌تری حفظ می‌شود.

روش مصرف دیرگیر بتن

در زمان ساخت بتن، ضروری است که افزودنی کندگیر بتن با آب رقیق شود و به بتن افزوده شود. این روش مورد تأیید ناظران بتن است و بسیار کاربردی است. این امکان نیز وجود دارد که دیرگیر کننده بتن را به طورمستقیم به بتن اضافه کرد، اما باید از پخش شدن یکنواخت آن در بتن مطمئن شد.

بنابراین این افزودنی را می‌توان در بچینگ و همچنین در محل پروژه نیز به بتن اضافه کرد. جهت استفاده از این گونه مواد، قبل از مصرف باید وزن آن را بدانید و به هیچ وجه این ماده مایع را با سیمان خشک مخلوط نکنید.

ممکن است دیرگیر بتن، طرح اختلاط بتن را بر هم زند، به همین دلیل باید حتما جهت استفاده از این نوع افزودنی، با گروه مشاوران متخصص ارتباط برقرار کنید.

همچنین باید حتماً از تشکیل شدن بتن یکنواخت بعد از اضافه شدن دیرگیرکننده بتن مطمئن شوید. در صورتی که این ماده در بخشی از بتن پخش نشده باشد، به مرور زمان آن قسمت سفت می‌شود و قسمت‌های دیگر بتن که حاوی دیرگیر می‌باشند، با تأخیر سفت می‌شوند. همین اختلافات زمانی، باعث رفتار دوگانه در یک مرز بتن و کم شدن مقاومت نهایی بتن خواهد شد.

انواع دیرگیر کننده بتن

کندگیر کننده‌های بتن در صنعت ساختمان دارای انواع مختلفی می‌باشند از جمله:

1- کندگیر کننده‌های آلی:

نمک‌ها، کربوکسیلیک و اسیدهای هیدروکسی

قندها

فسفونات‌ها

2- کندگیر کننده‌های مواد شیمیایی یا معدنی:

بوراتس

فسفونات‌ها

نمک‌های روی، سرب، مس و …

در ایران مواد گوناگونی را برای کندگیر کننده بتن به کار می‌برند، برای مثال استفاده از فوق روان کننده‌ها و روان کننده‌هایی که اثر خوبی بر کندگیری بتن دارند و همچنین بهره بردن از یک ماده افزودنی کندگیر کننده مستقل.

اغلب در ایران از کندگیر کننده بتن مایع و در بعضی از پروژه‌ها از کندگیر کننده بتن پودری استفاده می‌شود، این نوع مواد بعد از اضافه شدن به بتن باعث ایجاد تأخیر در زمان گیرش بتن خواهند شد و سرعت هیدراسیون را کمتر می‌کنند.

استفاده از شکر به عنوان دیرگیر کننده بتن

بر اساس آیین‌نامه بتن ایران، استفاده از دیرگیر کننده بتن که دارای استاندارد های لازم می‌باشد مجاز است. یکی از پرکاربردترین کندگیر کننده‌های بتن در ایران که از قدیم تا به حال استفاده می‌شود، شکر است.

قندها یا همان کربوهیدرات‌ها، از ترکیباتی می‌باشند که برای کندگیر کننده بتن هم قابل استفاده هستند. قندها به دو گروه کلی، شامل قندهای غیر کاهنده و قندهای کاهنده تقسیم بندی می‌شوند. تحقیقات در این زمینه نشان داده است که معمولا قندهای کاهنده دیرگیر کننده‌های خوبی هستند، ولی قندهای غیر کاهنده، می‌توانند با توجه به ساختارشان کندگیر کننده‌های نامناسب و یا بسیار خوبی باشند.

شکر را می‌توان به عنوان یک کندگیر کننده بتن استفاده کرد. قدرت این ماده بسیار خوب است، اما کار با آن کمی دشوار است، به این دلیل که این گونه مواد به غلظت بالا حساسیت دارند. اگر شکر به میزان 0.1 درصد به سیمان افزوده شود، گیرش اولیه را بین 4 تا 14 ساعت به تاخیر می‌اندازد؛ ولی افزایش یافتن این مقدار به 0.25 درصد، باعث می‌شود که بتن تا مدت 6 روز گیرش خود را نداشته باشد.

مزایای استفاده از کندگیر کننده برای بتن

دیرگیر کننده بتن دارای مزایای زیادی است از جمله، در بتن ریزی در مناطق گرمسیری و هوای گرم، کسب زمان لازم جهت ریختن و پرداخت انواع بتن، حمل و نقل‌های طولانی، هماهنگی با سرعت حرکت قالب لغزنده، تنظیم دمای آبگیری به ویژه در بتن‌های به روز یا حجیم استفاده می‌شود.

معایب استفاده از دیرگیرکننده برای بتن

ممکن است کندگیر کننده بتن بر روند بتن ریزی و یا طراحی آن تاثیر بگذارد.

مواد افزودنی دیرگیر کننده، معمولا به دو شکل زیر به مخلوط مصالح ساختمانی که پایه سیمانی دارند، اضافه می‌شوند و گیرش آن را به تاخیر می‌اندازند:

1- استفاده از فوق روان کننده دیرگیر بتن و یا روان کننده بتن که تاثیر جانبی کندگیری را دارند.

2-استفاده از مواد افزودنی دیرگیر کننده مستقل

گروه دوم از کندگیر کننده‌های مستقل هستند که می‌توانند به مدت زیادی( حتی تا 72 ساعت) در گیرش بتن تاخیر ایجاد کنند. ممکن است استفاده زیاد از این گونه مواد، باعث عدم گیرش سیمان و در نهایت فاسد شدن بتن شود.

اثر عوامل اجرایی و محیطی بر عملکرد دیرگیر کننده بتن

دما، یکی از مهمترین عوامل محیطی می‌باشد که بر کارایی کندگیر کننده بتن تاثیر مهم و مستقیمی دارد. در اصل یکی از دلایل استفاده از کندگیر کننده بتن، جلوگیری از ایجاد مشکل در هوای گرم است. سرعت وزش باد، رطوبت، تجهیزات و ماشین آلات تولید و انتقال بتن، مهارت نیروهای اجرایی و زمان حمل بتن، از عوامل تاثیر گذار در عملکرد افزودنی‌های دیرگیر کننده هستند. برای مثال میزان استفاده از کندگیر کننده بتن در ساعات مختلف روز و شب متفاوت خواهد بود.

از آنجایی که استفاده زیاد از دیرگیر کننده بتن، باعث دیرگیر کنندگی مضر می‌شود، توجه به اندازه گیری دقیق و پیمانه کردن صحیح، دارای اهمیت ویژه ای است. همه‌ی افزودنی‌های دیرگیر کننده بتن در یک محدوده‌ی زمانی مشخص بر مخلوط بتن اثرگذارند و بعد از تمام شدن این محدوده‌ی زمانی، آبگیری سیمان شروع خواهد شد. از این رو، مقدار مصرف باید به شکلی تنظیم شود تا فرصت کافی جهت لرزاندن، ریختن، پرداخت و کارهای تکمیلی ایجاد شود.

خرید دیرگیرکننده بتن

قیمت فروش انواع دیرگیر کننده بتن به عوامل زیادی بستگی دارد، به عنوان مثال، درصد و نوع مواد شیمیایی مورد استفاده درون آن، کیفیت و … . بهترین راه حل برای دانستن قیمت این گونه محصولات، مشاوره گرفتن از نمایندگی‌های معتبر فروش کندگیر کننده می‌باشد.

با توجه به میزان استفاده زیاد از کندگیر کننده بتن در کشور، فروشگاه‌های ساختمانی و صنعتی زیادی اقدام به فروش آن می‌کنند تا نیاز بازار را تامین کنند.

خرید مستقیم این گونه محصولات از کارخانجات و تولیدی‌ها، می‌تواند هزینه‌ ها را کمتر کند و واسطه آن را حذف کند. همچنین از وب سایت‌های اینترنتی نیز می‌توان این محصولات را بطور آنلاین سفارش داد.

ایمنی دیرگیر کننده بتن

این گونه مواد، در گروه مواد آسیب زای محیط زیست قرار نمی‌گیرند و به خاطر ترکیبات حلال در آب آتش‌زا نیستند. رعایت نکات ایمنی و استفاده از لوازم حفاظت شخصی در زمان کار با دیرگیرکننده بتن ضامن سلامتی است.

گاهی اوقات، مشاهده شده است که به کار بردن نمک‌هایی با فلزات سنگین در منابع آبی، اثر مستقیمی در آب این منابع گذاشته است. به همین دلیل، استفاده از آب‌بندها و متراکم کننده قوی یکی دیگر از روش‌های پیشگیری می‌باشد.

افرادی که با این مواد به طور مرتب کار می‌کنند، مانند اپراتور پمپ بتن که با این نوع مواد شیمیایی زیاد سر و کار دارد، باید از دستکش و ماسک استفاده کنند. استشمام بخار گاز این مواد و ارتباط زیاد این مواد با پوست، برای افراد ضرر دارد و در طولانی مدت فرد را دچار مشکلاتی مانند حساسیت می‌کند.

نگهداری و بسته‌بندی دیرگیر کننده بتن

کندگیرهای بتن در بسته‌های 20 کیلوگرمی و همچنین بزرگ‌تر در بازار وجود دارند و در بسته‌بندی پلیمری با کیفیت بالا تا مدت 1 سال قابلیت استفاده دارند.

این نوع مواد را باید به شکلی در انبار نگهداری کنید که در معرض یخ زدگی و نور مستقیم خورشید نباشند. در چینش و حمل و نقل این گونه مواد در انبار، باید به ترتیب به سالم بودن و ورود و خروج گالن توجه کرد. کف انبار نیز باید به شکلی باشد تا در صورت نشت دیرگیر بتن، مواد به بیرون از انبار راه پیدا نکنند.

سخن پایانی

در این مقاله گفتیم که به فرآیند سفت شدن بتن در حضور سیمان گیرش گفته می‌شود که باعث ایجاد مقاومت و دوام بتن خواهد شد. در کارهای بزرگ و عمومی که فرآیند گیرش مشکلاتی را در ادامه کار ایجاد می‌کند، باید مدت زمان گیرش را به تأخیر انداخت، بنابراین استفاده از دیرگیرکننده‌ی بتن رواج زیادی پیدا کرده است.

بدین منظور در این مطلب اطلاعات کاملی را در خصوص کاربرد دیرگیرکننده‌ بتن، ویژگی‌ها و انواع آن و ... در اختیار شما قرار دادیم، امیدواریم که برای شما مفید بوده باشد. نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.