روغن قالب بتن چیست؟ کاربرد، ویژگی‌ها و انواع آن

روغن قالب بتن یا رهاساز قالب بتن برای تمام قالب‌های فلزی، چوبی و پلیمری قابل استفاده می‌باشد و چسبندگی قالب و سیمان بر اثر استفاده کردن از روغن مخصوص قالب بتن، خیلی کمتر می‌شود. در واقع بتن تازه به دلیل داشتن خاصیت شکل‌پذیری، به خوبی به شکل قالب در می‌آید. قالب هم به خاطر گیرش بتن، احتیاج به انرژی مضاعفی برای جداسازی دارد.

گاهی این انرژی باید به صورت ضربه وارد شود، ولی ضربه قالب را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و با گذشت زمان، کیفیت آن پایین می‌آید؛ به گونه ای که پس از مدتی، قالب قابل استفاده نخواهد بود. علاوه بر این، خود قالب هم به علت نزدیک بودن به آب، زنگ می‌زند و از بین می‌رود. به همین دلیل لازم است جهت باز شدن راحت قالب، قبل از مرحله‌ی بتن‌ریزی، از روغن قالب بتن استفاده کرد.

در این مقاله از سازه برتر خواهیم گفت که روغن قالب بتن چیست؟ ساخت روغن قالب بتن چگونه است و میزان و روش مصرف آن به چه صورت است؟

روغن قالب بتن چیست؟

یکی از افزودنی های بتن روغن مخصوص قالب بتن است که یک نوع روغن شیمیایی می‌باشد و باعث جدایی بتن از قالب می‌شود. این نوع روغن بر پایه مواد نفتی است و با ترکیب مواد شیمیایی و روغن‌های مخصوص درست می‌شود، به گونه ای که به شکل محلول در آب بوده و دارای خواص بهتری در مقایسه با روغن‌های قالب معمولی است.

روغن قالب بندی بتن با مواد شیمیایی موجود در بتن واکنش می‌دهد و یک لایه دافع آب که نازک می‌باشد را در سطح قالب ایجاد می‌کند و باعث جداشدگی آسان‌تر قالب از بتن می‌شود و از قالب‌های فلزی و چوبی محافظت می‌کند. در واقع باید جهت جلوگیری از کنده شدن بتن و چسبندگی قالب به بتن از روغن قالب استفاده نمود.

کاربرد روغن مخصوص قالب بتن

اغلب قالب بندی در پروژه‌های بتنی، یکی از کارهای پر هزینه می‌باشد و هر چقدر در این مورد صرفه‌جویی شود، هزینه کل پروژه عمرانی کمتر خواهد شد. بنابراین مراقبت درست از مجموعه قالب بتن اهمیت زیادی دارد و چرب کردن انواع قالب‌های فلزی، چوبی و پلاستیکی، به افزایش بهره‌وری آن کمک شایانی خواهد کرد.

در صورتی که می‌خواهید از روغن قالب بتن در صنعت ساختمان استفاده کنید، باید به موضوع عدم نیاز به رنگ آمیزی سطح بتن توجه کنید؛ زیرا سطح بتنی که چرب شده است، رنگ را پس می‌زند. همچنین در صورتی که سطح بتن جهت عمل‌آوری بتن به پوشش چسبنده احتیاج دارد، به خاطر اتصال نامناسب، از روغن قالب بتن نباید استفاده کرد.

ویژگی‌های روغن قالب بتن

خصوصیت مهم و اصلی روغن قالب بتن، ایجاد سطحی صیقلی و صاف بر روی بتن و در حقیقت در میان بتن و قالب آن است. به طور معمول جهت جداکردن قالب از بتن از وارد کردن ضربات مکانیکی استفاده می‌شد، ولی با به کار بردن روغن قالب بتن، دیگر احتیاجی به این گونه ضربات مکانیکی نیست. علاوه بر این روغن قالب بتن، دارای ویژگی‌هایی برای قالب بتن کف نیز می‌باشد و باعث افزایش طول عمر قالب‌ها می‌شود.

این روغن‌ها با جلوگیری کردن از خوردگی و زنگ زدگی قالب‌های بتنی، باعث افزایش دوام و طول عمر آن‌ها خواهند شد. وزن روغن قالب بتن 83/0 کیلوگرم می‌باشد، رنگ آن قهوه ای تیره است و شکل این روغن‌ها به صورت مایع با ویسکوزیته پایین می‌باشد. البته روغن قالب بتن، محصولی آماده می‌باشد. البته برای رقیق کردن بیشتر این مواد، می‌توان برای روغن قالب حلالی 10 درصد گازوئیل و برای روغن پایه آب 10 درصد آب به آن افزود.

روش مصرف روغن قالب بتن

این نوع روغن قابلیت اندود کردن با غلطک، قلم مو و پیستوله افشانه‌ای را دارد. البته باید توجه کنید که قبل از استفاده از روغن قالب بتن، باید سطح قالب را تمیز کنید، چرا که تکه‌های بتن موجود در سطح قالب، باعث ایجاد کلوخه در بتن‌ریزی جدید نزدیک قالب خواهد شد. دستمال کشیدن قالب هم، باعث اثرگذاری بهتر روغن بر سطح قالب می‌شود.

مقدار روغن قالب بتن

تا حدود 1 لیتر روغن بتن، جهت چرب کردن 10 الی 40 مترمربع، با توجه به نوع قالب و غلظت روغن استفاده می‌شود. این نوع ماده روغنی است و امکان رقیق شدن و ترکیب شدن با آب را ندارد، ولی ممکن است با بعضی از حلال‌های نفتی ترکیب شود و برای رقیق کردن مواد نفتی مجاز می‌باشد.

در زمان استفاده از این گونه مواد، باید از تجمع و چکه کردن روغن در یک گوشه یا قسمت قالب جلوگیری کرد. قالب بتن باید به طور کامل آب‌بندی شود و شیره بتن نباید در گوشه‌ها و درزهای قالب‌ هدر رود.

انواع روغن قالب بتن

باید روی قالب‌های بتنی را با یک روغن مناسب برای قالب بتن پوشش داد. شرایط آب و هوایی و محیطی، عواملی تاثیرگذار برای انتخاب نوع روغن قالب می‌باشند. یکی دیگر از موارد تعیین‌کننده روغن قالب بتن، سطح نهایی بتن است. معمولا روغن قالب بتن، دارای خاصیت خود تراز شوندگی است و در سطح قالب به طور یکنواخت پخش می‌شود.

بهتر است بلافاصله بعد از روغن زدن سطح قالب، بتن‌ریزی انجام نشود و باید به روغن اجازه داد تا تبخیر سطحی خود را قبل از ریختن بتن رهاسازی کند. توجه کنید که فاصله زمانی 1 تا 3 ساعت جهت انجام این فرآیند مورد نیاز است و در این مدت زمان، باید حتماً تهویه مناسب وجود داشته باشد و یا این که قالب در هوای آزاد باشد. در ادامه انواع روغن قالب بتن را معرفی می‌کنیم:

روغن قالب پایه نفتی

این نوع محصول بر اساس روغن فرآوری شده می‌باشد و علاوه بر رعایت استاندارد روغن قالب مانند ACI 301، بعد از استفاده در سطح قالب، فرصت کافی را جهت بتن‌ریزی در اختیارتان قرار می‌دهد. حتی در صورتی که هوای گرمی باشد، این روغن خشک نمی‌شود، خاصیت خود را از دست نمی‌دهد و یک لایه میان قالب و بتن به وجود می‌آورد.

روغن قالب پایه نفتی، با بتن واکنش نمی‌دهد و یکی از جداکننده‌های بسیار قوی قالب بتن می‌باشد. به علت نبود آب در ترکیبات این نوع ماده، روغن قالب بتن در هنگام سرما یخ نمی‌زند و نگهداری از آن در کارگاه‌های ساختمانی کار سختی نیست. موادی مانند گازوئیل، به عنوان حلال این گروه از مواد می‌باشند.

روغن قالب پایه آب

روغن قالب پایه آب، از مخلوط آب، روغن و امولسیفایر، که نوعی پایدارکننده می‌باشد، تشکیل شده است. کار اصلی امولسیفایر، حفظ کردن پایداری روغن در آب و ممانعت از جدا شدگی فاز این دو مایع می‌باشد. استفاده از آب در این نوع ماده، باعث سازگاری بیشتر با محیط زیست خواهد شد. این گونه مواد به عنوان جداکننده‌های دوستدار محیط زیست هم شناخته می‌شوند و برای بتن نمایان یا اکسپوز مناسب‌ترند، زیرا موادی که باقی‌ می‌مانند، بعد از قالب‌برداری قابلیت شستشو دارند.

تاثیر روغن سوخته بر بتن

معمولا استفاده از روغن سوخته یا نامرغوب به عنوان روغن قالب، باعث ایجاد لکه در سطوح مصالح ساختمانی همچون بتن می‌شود و این مورد به هیچ وجه مورد دلخواه نیست. به خصوص برای بتن‌هایی که اکسپوز می‌باشند و ظاهر آن‌ها دارای اهمیت زیادی است، به کار بردن روغن سوخته به جای روغن قالب بتن استاندارد با بتن واکنش می‌دهد و بر روی سطح بتن لایه‌ای پودری را به وجود می‌آورد. این لایه هیچ گونه مقاومتی نخواهد داشت و سطح بتن دچار مشکل می‌شود. در حقیقت همین دلیل است که اهمیت استفاده کردن از روغن مناسب و استاندارد را به خوبی نشان می‌دهد. از این رو باید قبل از استفاده از روغن قالب بتن، از مرغوب بودن آن مطمئن باشیم.

مزایای روغن قالب بتن

روغن قالب بتن، در انواع روغن قالب فلزی، چوبی و روغن قالب فایبرگلاس بتن تقسیم بندی می‌شوند. یکی از مهم ترین مزایای روغن قالب بتن این است که روند تمیز کردن و جداسازی قالب بتن را آسان‌تر می‌کند و علاوه بر این روند آن را سریع‌تر می‌کند. همین تسریع و تسهیل روند، باعث می‌شود تا هزینه قالب بندی بتن کمتر شود. علاوه بر این، کمتر شدن مدت زمان کار هم باعث صرفه جویی و کاهش در هزینه‌ها خواهد شد.

معمولا روغن قالب بتن، بر پایه آب نمی‌باشد و همین مورد باعث جلوگیری از خوردگی یا زنگ زدگی در قالب بتن می‌شود. همچنین روغن قالب بتن به هیچ عنوان با بتن مخلوط نمی‌شود و برای بتن هیچ مشکلی ایجاد نمی‌شود. روغن‌های عادی، با ترکیب شدن با بتن مشکلات خیلی زیادی را برای آن به وجود می‌آورند، ولی با استفاده از روغن قالب بتن، چنین اتفاقی پیش نمی‌آید. این روغن با بتن به آسانی مخلوط می‌شود و در نتیجه مقاومت فشاری و همچنین طول عمر بتن را کاهش می‌دهد و خصوصیت این نوع روغن به گونه ای است که با بتن مورد نظر ترکیب و مخلوط نشود.

استفاده از روغن قالب بتن، باعث می‌شود در زمان انجام کار و هزینه‌های قالب بندی بتن صرفه جویی شود، در واقع قبل از استفاده از روغن قالب بتن، باید اطمینان حاصل کنیم که آن روغن ویژگی‌های مورد نظر ما را دارد.

نکات ایمنی استفاده از روغن قالب بتن

روغن قالب بتن دارای قابلیت اشتعال است، بنابراین باید حتما نکات ایمنی در خصوص نگهداری روغن قالب را رعایت کنید. به هنگام مصرف روغن قالب بتن، از عینک ایمنی و دستکش استفاده کنید.

روغن قالب بتن را باید در ظرف‌های سر بسته و در شرایط محیطی مناسب به دور از هر گونه آلودگی، به خصوص ورود گرد و غبار نگهداری کرد، در این صورت حداقل تا 18 ماه پس از تاریخ تولید قابلیت نگهداری دارد.

روغن قالب بتن، علاوه بر جلوگیری از چسبیدن قالب به بتن به عنوان اصلی ترین وظیفه، باید از نظر اجرایی منجر به سهولت در جداکردن قالب‌ها از بتن، جلوگیری از زنگ زدن آنها و سهولت در تمیز کاری آنها شود تا به قالب‌ها آسیبی وارد نشود. به صورت کلی استفاده کردن از روغن نامرغوب یا روغن سوخته به عنوان روغن قالب، باعث لکه شدن سطح نهایی بتن خواهد شد.

این گونه مواد با وارد شدن به سطح بتن، باعث ایجاد یک سطح پودری می‌شوند که کاهش دوام بتن و افت کیفیت سطح نهایی را به وجود می‌آورند.

موارد گفته شده با به کارگیری بیش از حد روغن بر روی سطوح قالب‌ها، قابل تشدید است. ولی تنها استفاده از یک لایه خیلی نازک از روغن‌های قالب باعث جلوگیری از پیوند قالب با بتن خواهد شد.

خرید روغن قالب بتن

جهت خرید روغن قالب بندی بتن، تنها کافی است به سایت‌های فروش صنایع شیمی ساختمان و انواع افزودنی بتن سری بزنید و با توجه به مقالاتی که در سایت‌ها موجود هستند، نگاهی کلی نسبت به روغن قالب داشته باشید. امکان بررسی کیفیت محصول در محل کارگاه و دریافت نمونه محصول از شرکت تولیدی هم، روشی مناسب و تضمینی برای آگاهی از کیفیت محصول می‌باشد. شما می‌توانید در این صورت، با اطمینان محصول مورد نظر را بخرید و در پروژه خود استفاده کنید.

نگهداری و بسته‌بندی روغن قالب بتن

این نوع محصول در گالن 20 لیتری درست می‌شود و اگر در محیط سرپوشیده نگهداری شود و به دور از یخ‌زدگی باشد، تا مدت یک سال قابل استفاده با توان حداکثری خواهد بود.

به خاطر آتش‌زا بودن این روغن، ضروری است در زمینه عدم استعمال دخانیات در انبار و انبار داری صحیح توجه کافی اعمال شود. مساله‌ی شکسته شدن ظروف بسته‌بندی روغن، بسیار مهم است و باید انبار به طور کامل تحت کنترل باشد.

نشت کردن این گونه مواد به فضای اطراف هم خطرناک می‌باشد و گاز متصاعد شده از آن در فضاهای سر بسته، ایجاد مشکل می‌کند. بنابراین مهم است که داخل انبار سیستم تهویه مناسب مصنوعی و یا طبیعی وجود داشته باشد.

قیمت روغن قالب بتن

هزینه‌ای که برای روغن قالب بتن استفاده می‌شود را نباید به صورت تک بعدی در نظر داشته باشیم. در واقع قالب‌بندی یکی از هزینه‌های مهم و اصلی بتن‌ریزی می‌باشد و به طور طبیعی هر کاری که باعث حفظ طول عمر قالب شود، در کاهش هزینه کلی پروژه تاثیرگذار است.

سخن پایانی

روغن قالب بتن و یا رها ساز قالب بتن، برای بالا بردن کیفیت سطح بتن به خصوص در بتن اکسپوز و علاوه بر این، افزایش طول عمر قالب بتن استفاده می‌شود. همان طور که در این مقاله گفتیم، روغن قالب بتن برای انواع قالب چوبی، قالب فایبرگلاسی و پلاستیکی به کار می‌رود. همچنین در خصوص ویژگی‌ها، کاربرد و مزایای این نوع روغن، اطلاعات مفیدی را به شما ارایه دادیم.

امیدواریم از مطالعه‌ی این مطلب نهایت بهره را برده باشید. شما می‌توانید پیشنهادات، انتقادات و نظرات خود را در پایین همین صفحه با ما به اشتراک بگذارید.