آشنایی کامل با اجزای روف گاردن یا بام سبز

یکی از مهمترین اجزای روف گاردن یا بام سبز، همان پوشش گیاهی است که با ایجاد باغ، چمن مصنوعی یا با استفاده از گیاهان بر روی پشت بام ها و سبزپوش کردن آنها ایجاد می شود. در حقیقت بام سبز به بامی که قسمتی یا تمام آن با گیاهان، درختان، چمن و سایر پوشش های گیاهی پوشانده می شود گفته می شود.

این پوشش گیاهی به شرایط اقلیم آب و هوایی منطقه، کیفیت آب منطقه، میزان سایه پشت بام و سایر پارامترها بستگی دارد تا بتوان پوشش گیاهی را در تمامی فصول سال حفظ کرد. این طراحی امروزه در بسیاری از پشت بام ها به کار می رود.

منظره زیبا و کاهش آلودگی، کاهش بار گرمایی، تصفیه هوا، افزایش محدوده زندگی، عایق حرارتی، افزایش ارزش ملک و افزایش عمر بام از مزایای روف گاردن است. ما در این مقاله از سازه برتر قصد داریم تا شما را با اجزای تشکیل دهنده بام سبز یا روف گاردن و نحوه اجرای آن آشنا سازیم و امیدواریم اطلاعات این مقاله برای شما سودمند باشد.

اجزای تشکیل دهنده بام سبز یا روف گاردن

1. پوشش گیاهی
2. خاک محیط کشت
3. فیلتر خاک
4. زهکش
5. محافظ رطوبت
6. ضد ریشه
7. محافظ عایق رطوبتی
8. عایق رطوبتی

در ادامه این بخش از سازه برتر به توضیح اجزای تشکیل دهنده ی بام سبز می پردازیم:

1- پوشش گیاهی

پوشش گیاهی مهمترین و اولین هدف از ساخت و طراحی روف گاردن می باشد، در صورتی که این پوشش گیاهی مناسب محیط، آب و هوا، اقلیم، و مکان باشد مهمترین هدف اجرا شده است. انتخاب پوشش گیاهی به نوع خاک، عمق خاک، محیط و اقلیم، نوع آبیاری و شرایط نگهداری بستگی دارد. برای استفاده از گیاهان در روف گاردن می‌ توان از هر گیاهی استفاده کرد ولی پس از ساخت ویلا یا آپارتمانی که قرار است روف گاردن در آن اجرا شود، باید شرایط پشت بام را در نظر گرفت. باید گیاهان مقاوم در شرایط کم آبی و هوای سرد و گرم و در عمق کم را انتخاب کنیم.

انتخاب گیاهان مناسب برای بام به طرح نهایی توسط طراح، طراحی سازه، شرایط اقلیمی و … بستگی دارد. شرایط خشن و سفت پشت بام نقش مهمی در انتخاب پوشش گیاهی دارد. شرایط پوشش گیاهی می تواند به صورت خیلی گرم، خیلی خشک، خیلی متغیر و یا خیلی سرد باشد که گیاهان باید متناسب با این شرایط آب و هوایی انتخاب شوند. به صورت کلی عوامل اجتماعی، مکانی و اقتصادی در انتخاب گونه های مناسب گیاهی مهم هستند.

شرایط خشک در اقلیم های آب و هوایی در بیشتر شهرهای ایران به چشم می خورد. برای این منظور مقاومت پوشش گیاهی بسیار مهم است چرا که بافت آن ها باید بتواند مدت طولانی آب را در خود ذخیره کند. استفاده از هر گیاهی در بام سبز امکان پذیر است اما باید شرایط خشن و خشک پشت بام را در نظر گرفت و گیاهانی که دارای مقاومت بالا و در عمق کم هستند، در شرایط آب و هوایی سرد و گرم انتخاب کرد.

٢- خاک محیط کشت

بستر کشت یا خاک محیط کشت بام سبز یا همان خاک روف گاردن به بستری گفته می شود که محل نگهداری و کاشت گیاه می باشد. نوع خاک، وزن خاک، باغچه و زراعتی بودن آن و بافت خاک از عوامل تاثیر گذار در انتخاب خاک می‌ باشد. وزن این خاک باید بین ۵۵۰ تا ۸۵۰ کیلوگرم در متر مکعب باشد. محیط کشت به محیطی گفته می شود که گیاه در آن شروع به رشد می ‌کند و وزن کمی دارد. خاک محیط کشت با خاک معمولی فرق دارد و باید سبک باشد و حداکثر وزنش در هر متر مکعب در حالت مرطوب 900 کیلوگرم باشد.

در حقیقت خاک به لایه ای گفته می شود که گیاه در آن کاشته می شود. این خاک ترکیبی از خاک کود داده شده یا در حالت حرفه ای ترکیبی از مواد معدنی مانند پشم سنگ به همراه مواد مغذی برای پرورش و رشد گیاهان است. برای ممانعت از فرسایش خاک توسط آبیاری یا آب باران از مقداری ماسه و شن در خاک بام سبز استفاده می کنند. این محیط باید وزن خیلی کمی داشته باشد تا فشار زیادی به پشت بام وارد نشود.

٣- فیلتر خاک

این لایه عموماً از جنس الیاف های ژئوتکستایل و یا الیاف های مخصوص بام سبز می باشد که برای فیلتر شدن آب مورد استفاده قرار می گیرد و از انتقال رسوب و خاک و املاح  به لایه های پایین‌تر جلوگیری می ‌کند. این فیلتر بین لایه زهکش و محیط کشت قرار دارد که مانع از نزدیکی رطوبت به ریشه ها و گندیده شدن ریشه ها می شود. همچنین این لایه مانند یک فیلتر باعث جلوگیری از مسدود شدن زهکش توسط ذرات خاک می شود.

۴- زهکش

لایه چهارم لایه زهکش است. فیلتر یا همان لایه زهکش، لایه شانه تخم مرغی است که وظیفه اصلی این لایه جدا کردن لایه‌های زیرین از اجزای تشکیل دهنده روف گاردن است. این لایه شامل یک بافت پارچه ای است که حتی می ‌توان از ماسه و شن هم استفاده کرد، که با فراهم کردن یک مسیر مناسب برای عبور آب باران و آب و آبیاری به قسمت فاضلاب مانع از گندیدن ریشه گیاهان می ‌شود.‌

لایه زهکش خود شامل سه بخش است: صفحه فیلتر که آب اضافی ریشه را جمع می کند، لایه وسطی که مانند مخروط است و آب اضافه را در خود نگه می دارد و لایه آخر که یک فیلتر پارچه ای است و یا همان فیلتر لایه که باعث جلوگیری از ورود رطوبت به غشای بام می شود.

لایه زهکش بین لایه محافظ رطوبت و محیط کشت قرار دارد و کار آن تخلیه آب ساختمان از هر بخش از بام سبز است. مقدار آب اضافه در این لایه به سه روش زیر تخلیه می شود:

به وسیله خود بام

آبراه و کانال آب

ناودانی های مربوط به شیروانی ها

برای انتخاب لایه زهکش باید به اطلاعات قبلی جریان آبی بارش ها نگاه کنیم و بر اساس مقدار آب، لایه زهکش مورد نیاز با نگهداری آب و مقاومت بارش انتخاب می گردد. حداقل ضخامت لایه زهکش، مشابه کارتن تخم مرغ یا ۲۰ میلی متر می‌ باشد.

5-محافظ رطوبت

لایه پنجم لایه محافظ است که وظیفه آن این است که در برابر فشار لایه های بالایی از لایه های زیرین محافظت کند. این لایه می ‌تواند از جنس ورقه های ضخیم پلاستیکی یا بتن نازک و یا  ورقه های مسی یا ترکیبی از اینها باشد.

این لایه بام را از چکه کردن، نشتی و نفوذ آب محافظت می‎‎کند. این صفحه می ‌تواند باریکه ای از عایق محکم، بتن سبک، ورق مسی، ورقه ضخیم پلاستیکی و یا ترکیبی از اینها باشد و انتخاب آن به ویژگی های طراحی و کاربرد بام سبز بستگی دارد. همه سیستم های بام سبز به لایه محافظ نیازی ندارند و ممکن است از لایه مانع ریشه به جای آن استفاده شود.

6- ضد ریشه

این لایه باعث جلوگیری از نفوذ ریشه به لایه‌های زیرین و آسیب زدن به عایق و غشای بام می‌ باشد. به هیچ عنوان ریشه نباید بتواند از لایه‌ها عبور کند. جنس این لایه از جنس پلی اتیلن است. نفوذ ریشه به لایه‌های زیرین باعث آسیب به لایه های بام و عایق می شود و می ‌تواند آسیب های جبران ناپذیری به ساختمان وارد ‌کند. بعد از لایه ضد ریشه لایه ایزولاسیون است.

7-محافظ عایق رطوبتی

لایه ایزولاسیون، لایه ای است که باعث جلوگیری از نفوذ رطوبت به غشاء بام می شود. برای عایق باید مواردی مثل مدت زمان اجرا، هزینه و نکات فنی مورد توجه قرار بگیرد زیرا مناسب نبودن عایق، صدمات جبران ناپذیری را در بر دارد. جنس عایق از نوع ایزوگام، قیرگونی یا ژئوتکستایل می باشد. پس از تمام شدن این مرحله باید سطح، ایزولاسیون شود. برای عایق بندی کف می توان از ایزوگام و یا ژئوتکستایل، ژئوممبران و کامپوزیت استفاده کرد.

مضرات و صدمات بام سبز در صورت استفاده از روش های قیرگونی و ایزوگام

این روش را معمولا به دلیل ارزان بودن انتخاب می کنند. اما ایزوگام و قیرگونی برای لایه بندی و ایزولاسیون بام سبز مناسب نیستند. زیرا در برابر ریشه گیاهان و ترشحات اسیدی مقاومت نداشته و دچار آسیب می شوند. ریشه گیاه بعد از گذشت دو تا سه سال می تواند سطح قیر و ایزوگام را سوراخ کند و به آن نفوذ کند در نتیجه صدمات جبران ناپذیری را به بام سبز وارد خواهند کرد. به همین خاطر از یک لایه عایق رطوبتی مخصوص که در مقابل ریشه گیاه مقاوم باشد برای ایزولاسیون بام سبز استفاده می کنیم.

عایق کاری لایه اول ضدآب بوده و برای محافظت از جذب رطوبت و یخ زدگی است. لایه دوم عایق بیشتر از جنس تخته های پلی استایرن و یا فوم پلی یورتان درست می ‌شود. این لایه ها دارای شیارهایی در لبه هستند که باعث انتقال آب به سیستم فاضلاب می شود. لایه ژئوتکستایل برای جدا کردن لایه فاضلاب از گیاهان است و مانع از رسوب خاک به سیستم فاضلاب می‌ شود. این لایه از مهمترین لایه هایی است که بر روی بام اجرا می ‌شود و چون لایه زیرین است و دسترسی به آن سخت است، پس از تمام شدن کار باید در طراحی و نصب این لایه تخصص و دقت  لازم به کار رود.

8- عایق رطوبتی

برای جلوگیری از نفوذ رطوبت از سایر لایه های بام سبز، عایق مناسبی باید روی سقف اجرا شود و به درستی عایق بندی شود تا از نفوذ هر گونه رطوبت به سقف جلوگیری کند. در لایه های بام سبز، نوع عایق رطوبتی اهمیت زیادی ندارد و می توان از هر عایقی در سقف استفاده کرد اما نکته مهم طول عمر عایق، هزینه اجرا و مسائل زیست محیطی است که باید توسط کارفرما مد نظر قرار گیرد.

اهداف لایه بندی روف گاردن

• ایجاد فضای سبز با طراوت به گونه ای که نیاز به نگهداری دوره ای و کاشت مجدد کمتری داشته باشد.
• ایجاد ساختاری قابل اعتماد و یکپارچه بر روی بام تا هم از آسیب های احتمالی جلوگیری کند و هم شرایطی مهیا کند تا عمر سازه بالا رود.
• جلوگیری از نفوذ رطوبت و آب به سقف ساختمان
• جلوگیری از صدمه رساندن ریشه به بام
• محافظت از خوردگی ناشی از اسیدی شدن آب های حاصل از بام سبز
• کاهش انتقال صدای محیطی روی بام
• جهت استفاده بهینه از کاهش مصرف آب و آبیاری

نکات مهم در مراحل اجرای بام سبز

عدم دقت در زیرسازی باعث نشت و نشست ساختمان و استفاده از متریال نامناسب و ارزان و افراد کم‌تجربه باعث به وجود آمدن خسارت های زیادی به ساختمان می شود. نکته مهم در روف گاردن یا باغ بام، انتخاب گل و گیاه متناسب با شرایط جغرافیایی و آب و هوایی است. قبل از اجرای روف گاردن باید به چند نکته مهم از جمله استفاده از متریال مرغوب و استفاده از عایق کاری، طراحی اصولی و درست لنداسکیپ و شرایط مکانی پروژه (کم نور یا پر نور بودن) توجه کرد.

مهمترین بخش اجرای بام سبز

مهمترین بخش اجرای بام سبز قسمت زیرسازی آن است، زیرسازی شامل عایق بندی، زهکشی و فیلتر است که در این مطلب به آن اشاره کردیم.

متاسفانه بعضی از شرکت ها فقط مدعی مراحل اجرای بام سبز در کشور هستند اما آسیب های فراوانی به ساختمان وارد می کنند. ناشی‌گری در اجرای روف گاردن باعث می شود طرح اجرا شده تنها چند ماه کارآمد و زیبا باشد. اما بدون شک پس از مدتی به علت اجرای غیراصولی تبدیل به انباشتی از زباله می شود. در نهایت همیشه تاکید می شود هیچ وقت در اجرای روف گاردن به دنبال قیمت پایین‌تر نباشید، قیمت پایین یک محصول برابر است با عمر مفید کمتر و کیفیت پایین‌تر. همچنین در پروژه های روف گاردن استفاده از متریال نامناسب دارای هزینه های بعدی سنگین‌تر خواهد بود.

امروزه با توجه به نیازهای شهرهای بزرگ به فضای سبز، زیرسازی ها و طرح هایی برای اجرای بام سبز یا روف گاردن در آینده پیشنهاد شده است از جمله:

پیش بینی بار وارد شده برای طراحی روف گاردن

قرار دادن تاسیسات و انشعابات مورد نیاز در بام سبز

جمع بندی

روف گاردن یکی از امکاناتی است که امروزه بیشتر در ساختمان های شهرهای بزرگ استفاده می شود و فضای سرسبز و با طراوت آن باعث القای حس آرامش به افراد می شود. روف گاردن دارای بخش ها و اجزای زیادی است و در این مقاله سعی کردیم تا شما را با اجزای تشکیل دهنده روف گاردن یا بام سبز آشنا کنیم تا بتوانید با استفاده از این مطلب، بام سبز خود را با آگاهی بیشتری طراحی و اجرا کنید و از فضای آرامش بخش آن لذت ببرید.

پیشنهاد ما این است که برای طراحی و اجرای روف گاردن ساختمان خود با افراد و شرکت های حرفه ای و مجرب مشورت کنید و سپس سبک و طرح مورد نظرتان را انتخاب کنید و از تجهیزات مناسب برای روف گاردن خود استفاده نمایید تا هزینه های ثانویه شما کاهش یابد.

معرفی محصولات و خدمات شما در سازه برتر

در صورتی که در هر کدام از بخش های صنعت ساختمان فعالیت دارید و بخصوص اگر در حوزه طراحی و اجرای روف گاردن مشغول هستید، می توانید خدمات و محصولات خود را در سایت سازه برتر معرفی کنید تا مخاطبان این سایت نیز بتوانند راحتتر و سریعتر با شما در ارتباط باشند و شما نیز بتوانید مخاطبان و مشتریان جدیدی جذب کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید:

تبلیغات ساختمانی