چکیده : شیرآلات بهداشتی از جمله محصولاتی هستند که هرروز به آن‌ها نیاز داریم. این بدان معناست که با انتخاب درست می‌توانیم، کیفیت استفاده هرروزمان را تضمین کنیم. برای انتخاب اصولی نیز به اطلاعات کاملی از چنین تجهیزاتی نیاز خواهیم داشت. البته با توجه به ویژگی‌های مختلف در انواع شیر، می‌توانیم آن‌ها را تقسیم‌بندی کنیم و از دلایل انتخابشان مطلع شویم. نوع ساختار، نوع جنس و نوع استفاده از جمله مهم‌ترین تقسیم‌بندی‌ها به شمار می‌روند که سعی کردیم در این مبحث به آن‌ها بپردازیم.

عجیب به نظر می‌رسد؛ اما با دقت بیشتر متوجه می‌شوید که روزانه چقدر از شیرآلات استفاده می‌کنید. به‌جرأت می‌توانیم بگوییم که به‌ازای هر بار تشنگی یک بار از شیرها استفاده می‌کنیم و این در حالی است که استفاده‌های بهداشتی و شست و شو دیگر را اصلا در نظر نگیریم.

این میزان استفاده برای هر خانواده با توجه به تعداد بیشتر هم می‌شود. با این اوصاف عادی خواهد بود اگر بخواهیم با اطلاعات کاملی به خرید شیرآلات بهداشتی اقدام کنیم. گاهی در زمان ساخت‌وساز و گاهی برای تعمیر و تغییر شیرآلات بهداشتی، ملزم به خرید آن‌ها هستیم و بهترین روش برای انتخابی اصولی، آگاهی از ویژگی‌ها و تنوع محصولات در آن حوزه است.

با این پیش‌زمینه قصد داریم در ادامه بحث، از شیرآلات بهداشتی، ویژگی‌ها، انواع محصولات و مزایای کاربردی هر کدام بیشتر بدانیم. همچنین می‌خواهیم مراکز فروشی چون همساز، اعتبار و خصوصیات آن‌ها را بشناسیم تا بتوانید با اطمینان بیشتری شیرآلات بهداشتی را انتخاب کنید.

انواع شیرآلات بهداشتی از نظر ساختار

شیرآلات بهداشتی را مانند بسیاری از محصولات دیگر از جنبه‌های مختلفی می‌توانیم بررسی و تقسیم‌بندی کنیم. این قضیه به شناخت هرچه بیشتر آن‌ها کمک می‌دهد و باعث می‌شود با روشی ساختارمند و دیدی باز این روند را پیش ببرید.

مهم‌ترین ویژگی که برای دسته‌بندی چنین محصولاتی می‌توانیم به کار ببریم، نوع ساختار درونی آن‌هاست. از چنین نقطه‌نظری شیرآلات بهداشتی به دو گروه تقسیم می‌شوند:

1. شیرآلات واشردار

2. شیرآلات بدون واشر

البته در ادامه به شیرهایی با ساختارهای متفاوت نیز اشاره خواهیم کرد که می‌توانند شرایطی خاص را پشتیبانی کنند.

1. شیرآلات واشردار

شیرهای واشردار همان‌طور که از نامشان مشخص است، در ساختار درونی خود واشر دارند. البته آن‌ها را با نام‌های ربع‌ گرد، فشاری، مغزی، چرخشی، کلاسیک (قدیمی) و فلکه‌‌ای نیز می‌شناسند. واشرها در این گروه از شیرآلات بهداشتی به آب‌بندی هرچه‌بهترشان کمک می‌دهند و جنس این شیرها هم معمولا ترکیبی از پلاستیک (واشر) و برنج (مغزی و بدنه) است. بازوبسته‌شدن این انواع نیز به‌صورت چرخشی و با کمی فشار دست انجام می‌شود.

مزایا:

• هزینه تعمیر کم

• آسانی در نصب و تعمیر و بدون نیاز به افراد متخصص

• قیمت ارزان

معایب:

• هرزشدن مغزی به‌خاطر فشارهای غیرلازم هنگام بستن شیر و چکه‌کردن آب

• هدررفت آب به‌خاطرطولانی‌بودن زمان رسیدن به فشار آب مطلوب

• نیاز به نیرو برای بازوبسته‌کردن

شیرآلات فشاری  (Compression)

شیرآلات فشاری با نام شیرآلات دودستگیره نیز شهرت دارند و دو اهرمی هستند. آن‌ها از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین انواع شیرآلات ساختمانی هستند که در گروه انواع واشردار قرار می‌گیرند. در شیرهای فشاری آب گرم و سرد با استفاده از دو اهرم مخلوط می‌شوند و با چرخاندن دسته شیر به‌سمت عقربه‌های ساعت و خلاف آن میزان خروجی آب کنترل می‌شود. با وجودی که این انواع قدیمی هستند، در بازار انواعی را می‌بینیم که با ظاهری امروزی هنوز هم جایگاه خاص خود را دارند. البته این نکته را هم باید ذکر کنیم که با ویژگی‌هایی که از آن‌ها سراغ داریم، کاربردشان در مکان‌های عمومی به صلاح نیست.

مزایا:

• عملکرد بهتر

• قیمت ارزان‌ترشان نسبت به سایر انواع

• هزینه تعمیر کم

معایب:

• نیاز به زمان بیشتر برای رسیدن به فشار آب مورد نیاز و در نتیجه هدررفت آب

• چکه‌کردن بیشتر به‌دلیل خرابی واشر

• نیاز به فشار بیشتر برای قطع‌ووصل‌کردن جریان آب

• امکان هرزشدن مغزی

2. شیرآلات بهداشتی بدون واشر (اهرمی)

شیرآلات بدون واشر در ساختارشان به‌جای انواع واشر از راهکارهای دیگری برای قطع‌ووصل جریان استفاده شده است. از آن‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

شیرآلات بهداشتی توپی (Ball valve)

شیرآلات بهداشتی توپی (شیرآلات تک‌دسته، تک‌دستگیره، توپی یا تک‌اهرمی) از انواع تک‌اهرمی هستند و اهرمی دارند که دور کلاهکی توپی در بالای بدنه شیر می‌چرخد. به‌بیان دیگر اهرم، توپ (پلاستیکی یا فلزی) داخل بدنه شیر را کنترل می‌کند. به این ترتیب تنظیم دما و بازوبسته‌شدن جریان آب، فقط از طریق اهرمی انجام می‌شود که با نام‌های دستگیره یا هندل هم شناخته می‌شوند.

مزایا:

• تنظیم دما و فشار فقط با یک دست

معایب:

• چکه‌کردن بیشتر نسبت سایر شیرآلات بدون واشر

شیرآلات بهداشتی دیسکی (Disc)

شیرآلات بهداشتی دیسکی که از انواع تک‌اهرمی به شمار می‌روند، اهرم آن‌ها روی بدنه‌ای عریض و استوانه‌ای قرار دارد. مخلوط‌شدن آب سرد و گرم در این گروه، داخل مخزنی (کارتریج تعادل فشار) انجام می‌شود. با چرخش اهرم به چپ و راست می‌توانید دما را تنظیم کنید و برای تعیین میزان شدت فشار نیز کافیست دو دیسک سرامیکی در انتهای مخزن را بالا و پایین کنید.

مزایا:

• کیفیت عالی

• عملکرد نسبی بهتر

• نیاز کمتر به تعمیر

شیرآلات بهداشتی کارتریجی (Cartridge)

شیرآلات بهداشتی کارتریجی (سرامیکی) در گروه شیرهای دواهرمی و بدون واشر قرار می‌گیرند؛ ولی ظاهرشان شبیه شیرآلات فشاری (واشردار) است. البته اگر آن‌ها را بازوبسته کنید کاملا متوجه نوعشان خواهید شد. در انواع فشاری برای چرخاندن اهرم به نیرو نیاز است؛ در حالی که انواع کارتریجی با کوچک‌ترین فشاری بازوبسته می‌شوند.

مزایا:

• امکان قطع‌ووصل‌شدن جریان آب با کمترین فشار

3. شیرآلاتی با ساختارهای متفاوت

اگر چه مواردی که ذکر کردیم طیف وسیعی از این محصولات را در بر می‌گیرند؛ اما بد نیست موارد زیر را نیز بشناسیم. این گروه نیز از انواع بدون واشر هستند.

شیرآلات های‌‌تک (High Tech)

شیرآلات های‌تک از انواع جدید شیرها به شمار می‌روند و طراحی و ساختی به‌روز دارند. از جمله این محصولات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

1. دیجیتالی: کنترل فشار آب خروجی و دمای آن از طریق صفحه‌ای دیجیتالی انجام می‌شود.

2. لمسی: مکانی برای لمس دارند و از این طریق بازوبسته می‌شوند.

3. سنسوردار: این انواع از طریق سنسورهایی دست را شناسایی می‌کنند و بازوبسته می‌شوند.

شیرآلات پدالی

شیرهای پدالی بدون دست و با فشار پدال کار می‌کنند و همین قضیه دلیلی خواهد بود تا اصول بهداشتی در آن‌ها با روشی عالی رعایت شود. کاهش مصرف آب و برق از ویژگی‌های دیگر این انواع است و با این اوصاف برای مکان‌های عمومی از گزینه‌های انتخابی عالی به شمار می‌روند.

شیرآلات ترموستاتیک

ویژگی بارز شیرهای ترموستاتیک توانایی آن‌ها در تنظیم دمای آب خروجی است. تصور کنید که در حمام نخواهید دمای آب را تنظیم کنید. این همان زمانی است که چنین محصولاتی خود را نشان می‌دهند.

انواع شیرالات بهداشتی از نظر جنس

جنس شیرها می‌تواند دلیلی برای نوع کاربری آن‌ها به شمار رود. البته در نهایت روی هزینه‌ها نیز تأثیر دارد؛ ولی این قضیه نمی‌تواند دلیل اصلی انتخابشان شود. وقتی صحبت از جنس می‌شود، به نواحی مختلف اشاره می‌کنیم:

جنس فلز داخلی

شیرها به‌طور معمول از دو ماده تهیه می‌شوند:

1. برنج: شیرهای بهداشتی معمولا با جنسی از آلیاژ برنج ساخته می‌شوند. البته نوع آلیاژ با توجه به میزان مواد فرق دارد.

2. سرب خشک: از آنجا که سرب تأثیر چندان خوبی برای سلامتی ندارد، شیرهایی بهداشتی‌تر هستند که سرب کمتر دارند.

آبکاری

آبکاری همان روکش ظاهری است که از این محصولات می‌بینیم. روکش گاهی نوعی پوشش در مقابل آسیب‌ها (برای شیر) و آلودگی‌ها (برای سیالات داخل شیر) است و گاهی بر جنبه‌های زیبایی تأکید دارد. از جمله موادی که برای آبکاری استفاده می‌شود، نمونه‌های زیر هستند:

1. برنز: برنز با رنگی تیره، ظاهری خاص دارد که باعث جذاب شیرها می‌شود. البته نیاز به تمیزکردن مداوم، نقطه‌ضعف آن‌هاست.

2. روی: آن‌ها به‌صورت آلیاژی ترکیبی با مس و به‌طور معمول با رنگی نقره‌ای در بازار موجود هستند.

3. استیل: جنس این انواع از استیل ضدزنگ است و آسان تمیز می‌شوند. ظاهر براق و زیبایی دارند؛ ولی احتمال ایجاد خش روی آن‌ها وجود دارد.

4. مسی: این گروه با رنگ مسی، دارای ظاهری جذاب هستند. تمیزکردن مداوم از نیازهای این گروه است.

5. پلاستیک: جنس پلاستیکی از ارزان‌ترین نمونه‌هاست و رنگ‌بندی متنوعی دارد. آسیب و شکستن در آن‌ها بیشتر از دیگر انواع است و در مقابل به مراقبت فراوان نیاز ندارند.

6. سرامیک: این گروه بسیار آسیب‌پذیر هستند و قیمتشان هم بالاست. شاید بپرسید پس به چه دلیل در بازار طرفدارانی دارند. پاسخ این است که رنگ‌ها و طرح‌های زیبای چنین محصولاتی از آن‌ها تجهیزاتی لوکس ساخته است.

انواع شیرآلات بهداشتی با توجه به مکان استفاده

طراحی خاص شیرها باعث می‌شود تا در مناطق مختلفی استفاده شوند. این روند باعث ایجاد تقسیم‌بندی دیگری می‌شود که از آن تحت عناوین زیر می‌توانیم نام ببریم:

1. شیرآلات روشویی: همان‌طور که می‌دانیم شیرهای روشویی در سرویس‌های بهداشتی و برای شستشوی دست و صورت به کار می‌روند. این انواع نه‌تنها باید کارآیی‌ لازم یک شیر را ارائه دهند؛ بلکه باید از زیبایی ظاهری مناسبی نیز برخوردار باشند. به همین جهت در زمان انتخاب این انواع حتما باید به رنگ سینک روشویی و فضای سرویس بهداشتی توجه کنید.

2. شیرآلات دستشویی: شیرهای دستشویی در توالت کاربرد دارند و معمولا در کنار شیلنگ استفاده می‌شوند.

3. شیرآلات حمام: از این گروه می‌توانیم به اجزایی مانند علمک دوش، دوش، سردوش و شیر پایین دوش اشاره کنیم.

4. ظرفشویی: از آنجا که در دکوراسیون مدرن منازل این قسمت به‌وضوح پیداست، نه‌تنها کارآیی بلکه ظاهری شکیل نیز اهمیت دارد.

5. کاربرد در مناطق دیگر: وقتی در مناطقی چون موتورخانه یا زیر سینک ها به شیر نیاز داریم که در دید نیستند، باید بر جنبه کیفی محصول تأکید کرد.

بهتر است که چه نوع شیرآلاتی بخرید؟

برای انتخاب شیرها، بعد از تعیین محل نصب، ویژگی‌های مورد نیاز در آن محل را بررسی کنید. در نظر بگیرید که فشار آب ساختمان چقدر است و نوع لوله‌کشی، روکار یا توکاربودن شیر را تعیین کنید. تشخیص ارتفاع، اندازه و دیگر ویژگی‌ها از طرفی و انتخاب طراحی، رنگ و کیفیت از طرف دیگر می‌تواند انتخاب را آسان‌تر هم کند.

در این بین نکته‌ای که گاهی کمتر به چشم می‌آید انتخاب مرکز فروش مطمئن است. چه بسا تمامی مواردی که ذکر کردیم را از ذهن می‌گذرانیم؛ ولی در پایان به کیفیت و نتیجه دلخواه نمی‌رسیم. در بسیاری از این موارد ایراد کار، انتخاب‌نکردن مکان درست برای خرید است.

نکاتی که برای انتخاب مرکز فروش معتبر باید در نظر بگیرید

بیایید با یک مثال وضعیت را ملموس‌تر کنیم. سایت فروش همساز را در نظر بگیرید. این سایت با ارائه خدماتی چون موارد زیر، شرایط را برای مخاطبان خود تسهیل می‌کند:

• در هر زمان که بخواهید و فقط با زدن چند دکمه در دسترس است.

• محصولات ارائه‌شده در این سایت از کیفیت و قیمت مشخصی برخوردارند.

• مشاوران متخصص، نیاز شما را برای انتخاب درست تأمین می‌کنند.

• این مرکز فروش، اعتبار خود را با تکیه بر سود بیشتر به خطر نمی‌اندازد.

• در صفحه مربوط به هر محصول توضیحات کاملی از ویژگی‌های آن وجود دارد.

• در هر مکانی که هستید، می‌توانید سفارش بگذارید.

• هدررفت زمان به چیزی در حد صفر می‌رسد.

در واقع این موارد فقط تعدادی از خدمات موجود در چنین مرکزی هستند؛ و به‌اندازه کافی نیازتان را برطرف می‌کنند تا با خیال راحت خرید کنید. برای آشنایی بیشتر به چند مورد از محصولاتی که در سایت فروش همساز ارائه می‌شود اشاره می‌کنیم:

1. شیر پیسوار که از انواع توپی به شمار می‌رود. جنس بدنه آن از برنج و آبکاری کروم است. این محصول فشار آب را به‌خوبی تحمل می‌کند، در برابر سیالات با دمای بالا مقاوم است و تنوع فراوانی دارد. با چنین ویژگی‌هایی از این محصول در مکان‌هایی چون روشویی، ماشین‌های ظرفشویی و لباسشویی استفاده می‌شود. آن‌ها با قطع موقت آب در زمان تعمیر کمکمان می‌کنند.

2. شیر پکیجی خروسکی، بدنه‌ای از جنس برنج، دسته‌ای از جنس آلومینیوم و مغزی از جنس آهن روکش‌شده دارد. استحکام عالی و طول عمر طولانی، دسترسی مناسب به‌خاطر ساختار دسته و خاصیت ضدزنگ و خوردگی باعث محبوبیت آن می‌شود. از این انواع در سیستم آبگرمکن، کارهای کشاورزی، کارهای صنعتی، قنات و سیستم لوله‌های زیرزمینی استفاده می‌کنیم. همچنین معمولا رنگ دسته آبی برای آب سرد و رنگ دسته قرمز برای آب گرم کاربرد دارد.

3. شیر حیاطی که با نام شیلنگی هم شهرت دارد، با بدنه‌ای برنجی و روکشی از آبکاری کروم وارد بازار می‌شود. نام شیر شیلنگی بیشتر به‌دلیل مکان استفاده از آن یعنی حیاط است. این محصول از یک طرف به لوله و از طرف دیگر به شیلنگ وصل می‌شود.

مخلص کلام

شیرآلات بهداشتی از جمله محصولاتی هستند که هرروز به آن‌ها نیاز داریم. این بدان معناست که با انتخاب درست می‌توانیم، کیفیت استفاده هرروزمان را تضمین کنیم. برای انتخاب اصولی نیز به اطلاعات کاملی از چنین تجهیزاتی نیاز خواهیم داشت. البته با توجه به ویژگی‌های مختلف در انواع شیر، می‌توانیم آن‌ها را تقسیم‌بندی کنیم و از دلایل انتخابشان مطلع شویم. نوع ساختار، نوع جنس و نوع استفاده از جمله مهم‌ترین تقسیم‌بندی‌ها به شمار می‌روند که سعی کردیم در این مبحث به آن‌ها بپردازیم.