چگونگی اتصال میلگردها در آرماتوربندی

یکی از موارد بحث برانگیز و چالشی در مورد آرماتوربندی، اتصال میلگردها به یکدیگر است. روش‌های مختلفی برای اتصال میلگردها به یکدیگر وجود دارد ولی واقعا کدام روش از بقیه روش‌ها بهتر است و به مقاومت بیشتر ساختمان کمک می‌کند؟

در این مقاله با ما همراه باشید تا ابتدا اندکی در مورد آرماتوربندی و بعد در مورد چگونگی اتصال میلگردها در آرماتوربندی با  کوپلر به منظور بالا بردن استحکام سازه صحبت کنیم.

آرماتوربندی چیست ؟

از مهم‌ترین قسمت‌های هر سازه آرماتوربندی آن است. آرماتوربندی به معنای اتصال میلگردهای بریده شده و خم شده به یکدیگر است طوری که یک شبکه مستحکم از آرماتورها ایجاد شود. در این صورت با ترکیب بتن و آرماتور یک سازه بسیار مقاوم خواهیم داشت که در برابر عوامل طبیعی و غیر طبیعی مقاومت بالایی دارد.

از قالب بندی و دیوارچینی در فضای فونداسیون برای شکل دادن به فونداسیون استفاده می‌شود. البته آرماتوربندی فقط برای فونداسیون نیست و در ستون‌، سقف و یا حتی دیوار هم می‌توان از آن استفاده کرد. همچنین باید توجه داشت که آرماتوربندی نکات اجرایی فراوانی دارد و باید دقیقا مطابق نقشه انجام شود تا هم سازه به مقاومت مورد نظر برسد و هم جزئیات نقشه مثل ابعاد ساختمان و محل دقیق ستون‌ها و ... به درستی اجرا شود.

چند نکته مهم در مورد آرماتوربندی

• در اجرای آرماتوربندی باید به سلامت وکیفیت میلگردها دقت کرد یعنی میلگردها بدون ترک و بدون انحنا باشند.
• برای آرماتوربندی ساختمان، استفاده از یک گروه آرماتوربند حرفه‌ای لازم و ضروری است زیرا جزئیات زیادی در آن وجود دارد که باید به درستی اجرا شود تا استحکام سازه حفظ شود.
• استفاده از آرماتور در بتن باعث بالا رفتن استحکام سازه، مخصوصا مقاومت کششی آن می‌شود. همچنین شکل پذیری بالا و افزایش مقاومت در برابر آتش و سایر عوامل طبیعی از دیگر ویژگی‌های آرماتوربندی در سازه است.

اتصال طولی آرماتور

در انجام عملیات آرماتوربندی گاهی اوقات نیاز است دو آرماتور طولی به یکدیگر متصل شوند. برای مثال طول یک دهانه بلند است و یک آرماتور به تنهایی توان رسیدن به انتهای فضای آرماتوربندی را ندارد. در این مواقع باید از دو آرماتور طولی در امتداد هم استفاده کرد. اتصال دو آرماتور طولی به 3 روش قابل اجرا است:

• اتصال اورلپ
• اتصال سر به سر یا جوش فورجینگ
• اتصال مکانیکی با کوپلر

 که در سازه‌های مختلف از یکی از این روش‌ها استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح در مورد هر یک از این روش‌ها خواهیم پرداخت.

اتصال اورلپ

 معمول‌ترین راه برای اتصال میلگردها به صورت طولی به یکدیگر اتصال اورلپ است. در این روش بر اساس نقشه دو آرماتور با رعایت یک فاصله طولی مثلا در حد یک سوم طول آرماتورها با یکدیگر هم پوشانی داده می‌شوند و با مفتول به یکدیگر بسته می‌شوند. در این حالت استحکام شبکه آرماتوربندی به بتن اطراف شبکه وابسته است و شبکه به خودی خود استحکام بالایی ندارد و این بتن است که باعث استحکام این شبکه می‌شود و در صورتی که کاور بتن به هر دلیلی از بین برود و شبکه آرماتوربندی نمایان شود استحکام اتصال اورلپ کاهش می‌یابد و مقاومت آن را کم می‌کند.

این روش با وجود فراگیر بودن نواقص زیادی دارد. مثلا در مکان‌های برقراری اتصال، با ازدحام آرماتور روبرو هستیم و این ازدحام گاهی منجر به کیفیت نا مطلوب بتن ریزی می‌شود. همچنین این روش به علت استفاده بیش از حد از آرماتور باعث بالا رفتن نسبت آرماتور به بتن می‌گردد و به نوعی مقدار زیادی آرماتور اضافی در بتن مدفون خواهد شد. وزن سازه در این روش بالا خواهد رفت و متعاقب آن هزینه تمام شده هم بیشتر خواهد شد.

اتصال جوش سر به سر آرماتور یا جوش فورجینگ

روش دیگر اتصال جوش سر به سر آرماتور یا جوش فورجینگ است که در آن ابتدا قسمت انتهایی دو آرماتور را حرارت می‌دهند و سپس آن‌ها را با فشار به یکدیگر متصل می‌کنند. در روش جوش سر به سر آرماتور هیچ ماده جوش دهنده‌ای در کار نیست و یک پیوند مولکولی بین آرماتورها شکل می‌گیرد اما این پیوند قابل اطمینان نیست و مواردی از شکستگی در ناحیه جوش سر به سر در سراسر دنیا گزارش شده است. در ضمن این روش وابستگی زیادی به اپراتور جوشکار دارد و اگر اپراتور با تجربه نباشد، اتصال بسیار ناپایدار خواهد بود. در حالت کلی معایب جوش فورجینگ از مزایای آن بسیار بیشتر است.

اتصال مکانیکی آرماتور

برای اتصال طولی آرماتورها یک روش بسیار مطمئن وجود دارد که همه آزمون‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشته و به نوعی وابستگی شبکه آرماتوربندی به وجود بتن را بر طرف کرده است. در این روش که روش اتصال مکانیکی نام دارد شبکه آرماتوربندی به تنهایی از مقاومت قابل قبولی برخوردار است چون از یک قطعه به نام کوپلر به عنوان اتصال دهنده میان آرماتورها استفاده می‌شود و آرماتورها از طرفین به آن بسته می‌شوند و محکم سر جای خود قرار می‌گیرند.

پیش نیاز استفاده از این روش رزوه داشتن سر آرماتورهاست تا آرماتورها بتوانند به کوپلر که داخل آن هم رزوه دارد متصل شوند. بدین ترتیب آرماتورها ابتدا بر اساس اندازه‌های موجود در نقشه برش می‌خورند و به وسیله دستگاه رزوه دار می‌شوند. عملیات رزوه کاری هم درون کارخانه و هم در محل پروژه قابل اجرا است.

استفاده از کوپلر میلگرد هیچ کدام از معایب روش‌های قبلی را ندارد. در این روش مقاومت شبکه آرماتوربندی بسیار بالا است و میزان آرماتور مصرفی کمتر از روش‌های دیگر است. در صورت استفاده از کوپلر، سازه وزن کمتری خواهد داشت و تا حد بالایی از هزینه‌های ساختمان کاسته می‌شود.

کلام آخر

با توجه به موارد بالا و اهمیت استحکام اتصال آرماتور و چگونگی اتصال میلگردها در آرماتوربندی، سازندگان محترم باید در انتخاب روش اتصال آرماتور نهایت دقت را به کار گیرند. اتصال اورلپ یک روش سنتی برای اتصال آرماتور به حساب می‌آید اما امروزه در دنیای مدرن باید از روش مدرن و جدید استفاده کرد. اتصال به روش جوش سر به سر نیز ایراداتی دارد که نتیجه آن در زلزله‌های اتفاق افتاده، مشخص شده است. اما روش اتصال مکانیکی علاوه بر مزایای فراوانی که دارد یک روش جدید و اقتصادی است که در سراسر دنیا اجرا می‌شود و با توجه به قبولی در آزمون‌های مختلف، از نظر مهندسین و متخصصین ساختمان بهترین روش اتصال میلگردها در آرماتوربندی است.