مقاطع فولادی به‌طور گسترده به عنوان مصالح ساختمانی رایج در انواع مختلف سازه‌ها برای دهه‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند. برخی از نمونه‌های متداول کارهای مهندسی عمران شامل اسکلت ساختمان‌های بلند یا آسمان خراش، پل‌ها، ساختمان‌های صنعتی، برج های انتقال و غیره همگی به لطف فولاد و مصالح فولادی، محقق و عملی شده‌اند. درواقع اعضای سازه، نقش حیاتی در انتخاب سیستم سازه‌ای ساختمان دارند. تیرچه‌ها و تیرها اعضای سازه‌های فلزی‌اند که برای قاب‌بندی ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. 

به بیان دیگر، در تاریخ ساختمان‌سازی دو جزء سازه‌ای فولادی همیشه بوده‌اند که در کنار ستون و شالوده، قاب اصلی یک بنا را تجلی بخشیده‌اند؛ تیر و تیرچه که بدون آن‌ها تصور ایستایی برای سقف‌ها و آسمانه‌های تخت تقریبا غیر ممکن است، تفاوت‌ها و نکات عمده و اصلی مرتبط با آن‌ها موضوع اصلی این نوشتار است.

در توضیح تفاوت تیرآهن و تیرچه اگر بخواهیم خلاصه کنیم، اینکه تیرآهن، اصلی‌ترین عنصر ساختاری باربر سقف محسوب‌ می‌شود؛ این المان مهم از سفت‌کاری بنا، وزن تیرچه‌ها و سایر عناصر ساختمانی را تحمل می‌کند. درمقابل، تیرچه عضوی افقی است که عموماً در عرض ساختمان چیده می‌شود و توسط یک تیر حمایت می‌گردد.

تیرچه چیست؟

تیرچه‌ها عناصری‌اند که وزن کف روی آنها ثابت می‌شود و به صورت افقی در کف اجرا می‌شوند. به بیان فنی‌تر، تیرچه یک عضو سازه‌ای افقی است که در قاب‌بندی برای باز کردن دهانه، اغلب بین تیرهایی که الزاما بارها را به اعضای عمودی و سپس زمین منتقل می‌کنند، استفاده می‌شود. هنگامی که تیرچه‌ها در یک سیستم قاب بندی کف قرار می‌گیرند، مقاومت لازم را برای پوشش کف زیرین ایجاد می‌کنند و به آن اجازه می‌دهند به عنوان یک دیافراگم افقی عمل کند. 

تیرچه‌ها معمولاً در دو سر خود به تیرها متصل می‌شوند. آن‌‌ها یا در بالای تیر قرار می‌گیرند یا در امتداد کنار تیر به پوتر متصلند. در ساخت‌و‌ساز خانه‌ها به شیوه‌ی بنایی، تیرچه‌ها تقریباً همیشه از الوار یا تیرچه بلوک تامین می‌شوند. سطح مقطع آنها ممکن است هم‌اندازه یا کوچکتر از پوتر باشند.

تیرچه‌های سقف از دیوارها هم حمایت می‌کنند، اما به میزان کمتر؛ چون آنها به دیواره‌های جانبی یک ملک محکم می‌شوند و از گسترش یا خم شدن آن دیوارها جلوگیری به عمل می‌آورند. تعویض تیرها و تیرچه‌ها کاری است که باید به یک پیمانکار حرفه‌ای واگذار شود، زیرا باید پشتیبانی کافی در هنگام تعویض وجود داشته باشد و ضخامت صحیح اعمال گردد. طول و عرض و باقی ابعاد تیر و تیرچه باید به دقت محاسبه شود.

در یک توضیح تکمیلی، بسته به ساختار، تیرچه‌ها ممکن است صاف و یا شیب‌دار باشند. آنها می‌توانند پنهان یا آشکار باشند و از دل سازه بیرون زده باشند؛ مثل تیرچه نیازیت یا تیرچه کرومیت که می‌توانند با اهداف زیباشناختی، سقف را زیباتر کنند.

مهم ترین تفاوت های تیرچه و تیر

تیرها بارهای خود را به صورت عمودی به ستون‌ها یا پی‌ها منتقل می‌کنند. آنها ممکن است بارهای خود را به صورت عمودی یا افقی دریافت کنند. در حالی که تیرچه در بالای تیر قرار می‌گیرد و ممکن است به طرفین تیرها محکم شود. 

از نظر تئوری، یک تیر می‌تواند هر طولی داشته باشد به شرطی که به درستی طراحی شود ولی تیرچه‌ها با توجه به اینکه باربری اصلی بنا را برعهده ندارند حتی در تئوری هم نمی‌توانند این ویژگی‌ را داشته باشند.

از طرفی تعداد تیرچه‌ها بیشتر از تیرها خواهد بود. تیرچه‌های سقف معمولاً به دیوارهای مقابلِ هم می‌رسند و سقف زیر و یا کف طبقه بالا را نگه می‌دارند. تیرچه‌ها معمولاً از چوب ساخته می‌شوند و بسته به مشخصات ساختمان، دارای ضخامت‌ها و طول‌های مختلفی‌اند. معمولاً برای ایجاد تیرچه سقف از فولاد، بتن و چوب فرآوری‌شده استفاده می‌گردد. تیرچه کامپوزیت نوع دیگری از این اجزای سازه‌ای را تشکیل می‌دهد. 

‌تیر معمولا از تیرآهن تولید می‌شود البته پوترهای بتنی هم همیشه در صنعت ساختمان‌سازی ایران جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. در این رابطه قیمت تیرآهن یکی از فاکتورهایی است که جنس و روش تولید سازه و سفت‌کاری بنا را تعیین می‌کند، آن هم بسته به شرایط بازار و تقاضا و میزان تراکم ساختمانی.

تیر سقف چه ویژگی‌هایی دارد؟

تیر سقف یک عضو باربر است که بخشی جدایی‌ناپذیر از سیستم ایستایی ساختمان محسوب می‌شود. از کف یا سقف طبقه بالا پشتیبانی می‌کند و در عین حال یکپارچگی را به دیوارها می‌بخشد. همچنین، از تیرچه ها، خرپاها و سایر عناصر سقف پشتیبانی می‌کند. تیر سقف ضخیم‌ترین و مهم‌ترین عنصر سقف یا سطوح داخل یک ملک خواهد بود. معمولا برای این بخش از بنا از تیرآهن‌های بزرگ استفاده می‌کنند که گران‌تر تمام می‌شود؛ قیمت تیرآهن 22 امروز را می‌توانید از وبسایت آیرومارت به نشانی iromart.com استعلام کنید.

تفاوت تیرچه و تیرآهن

درخصوص تفاوت تیرچه و تیرآهن باید گفت که درواقع، تیرچه یک بخش فرآوری شده از سازه و تیرآهن نوعی مصالح ساختمانی است. پس تیرآهن خودش می‌تواند تیرچه باشد و یا گاهی جای تیر استفاده شود. تیرچه‌ها هم می‌توانند بتنی، چوبی و یا کامپوزیتی و یا ساخته شده از تیرآهن باشند.

متداول‌ترین تیرآهن‌های مورد استفاده در ساختمان‌سازی

متداول‌ترین تیرآهن، استاندارد IPE در ابعاد مرسوم جهانی است. تیر IPE یک مقطع فولادی با شکل مشخصه 'I' است. مقاطعی مانند این‌ها به عنوان پروفیل‌های باز توصیف می‌شوند چون بر خلاف مقاطع مستطیلی توپر یا توخالی مثل پروفیل‌های صنعتی، به شکل قوطی درنیامده‌اند.

در این رابطه، تیرهای H، تیرهای فولادی‌اند که از طریق فرایند نورد، به شکل حرف الفبای انگلیسی «H» ساخته شده‌اند. آنها به دو گروه محصولاتِ پیش‌ساخته و درجاساز تقسیم می‌شوند. بال‌ و همینطور جان‌های این نوع تیر به شبکه سازه جوش داده می‌شوند تا تضمین‌کننده اتصال تیر به ستون‌ها باشند. تیرآهن H را تیرهای بال‌پهن نیز می‌نامند.

قیمت هاش معمولا تابعی از وزن آن است و بسته به برند تولیدکننده توفیر پیدا می‌کند. نکته آخر اینکه هاش فوق‌العاده قوی و مقاوم است. در اصل، سطح مقطع تیر H قوی‌تر از مقطع تیر I است، به این معنی که می‌تواند بار بیشتری را تحمل کند.

کاربردهای تیرآهن

سازه باید مقرون‌به‌صرفه باشد و به راحتی اجرا شود. خوشبختانه، ساختارها و سازه‌های مطلوب را می‌توان در کار با تیرآهن به‌دست آورد. تیرآهن تقریباً در همه جا مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از سقف تا کف، دیوار تا آسمانه‌ی شیبدار و عرشه تا گاراژ. 

بهترین راه اتصال تیرچه به تیر

بهترین لوازمی که برای اتصال آویزهای تیرچه به تیر می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، پیچ‌های صنعتی‌اند. برای اتصال تیر و تیرچه هرگز از میخ‌های سقفی استفاده نکنید. 

کلام آخر

در این مطلب درباره تفاوت تیرآهن و تیرچه صحبت شد. متوجه شدیم که تیرآهن نوعی مقطع فولادی است درحالیکه‌ تیرچه بخشی از ساختمان محسوب می‌شود. از سوی دیگر، درباره تیر و تیرچه گفته شد که هم تیرها و هم تیرچه‌ها اعضای سازه‌ای افقی‌اند که برای قاب بندی ساختمان‌ها و محافظت از یکپارچگی سازه دیوارها استفاده می‌شوند.

تیرچه‌ها را می‌توان به عنوان چندین تیر کوچک در نظر گرفت که ممکن است بر روی تیرها قرار گیرند یا با پیچ‌های ساختاری درون تیرها محکم شوند. اما تیرها ممکن است بارهای خود را روی یک وجه عمودی یا افقی دریافت کنند. 

بازرگانی فولاد آیرومارت در زمینه‌ تامین آهن‌آلات مورد نیاز برای ساخت تیر و تیرچه، همچنین سایر محصولات از جمله میلگرد، لوله، پروفیل و قوطی، ورق فولادی، توری رابیتس و بسیاری از محصولات فلزی دیگر سابقه‌ی درخشانی دارد.

اگر می‌خواهید برای پروژه‌های خود با یک تامین‌کننده حرفه‌ای کار کنید، آیرومارت اسمی است که نباید از خاطرش ببرید. همین حالا می‌توانید با شماره تلفن 02145306 تماس بگیرید یا از طریق وبسایت iromart.com سفارش آنلاین خود را ثبت کنید.