خروجي هاي اضطراری (بخش اول) - سازه برتر



خروجي هاي اضطراری (بخش اول)

 

خروجي هاي اضطراري ، به کارکنان مراکز صنعتي ، کارگران معادن ، فروشگاهها ، ادارات ، محل هاي سرگرمي و تفريح و هتل ها امکان مي دهد تا به هنگام حوادث و آتش سوزي و خطرهاي ديگر خود را بسرعت از مهلکه نجات دهند. زمان لازم براي خروج سريع تعداد زيادي از افراد بستگي به طراحي محل مورد نظر دارد. فرار سريع از ساختمان هاي يک طبقه آسان است زيرا ترک ساختمان از طريق درها و پنجره ها امکان پذير است. استقامت بالاي ساختار ساختمان در مقابل آتش، غير مسدود بودن راههاي عبور ، پلکان ، درها و راهروها شرط لازم براي خروج همگاني بي خطر مي باشد.

 

 

تعداد راه هاي خروجي اضطراري در يک ساختمان يا معدن به وضعيت جابه جايي افراد در آن نقاط بستگي دارد

 

مثلاٌ خروج گروهي و يا انفرادي حرکت با نظم و ترتيب يا به صورت ناهماهنگ و بي نظم با تراکم زياد يا با تراکم کم ، تحت فشار يا فرار آزاد در مدت کوتاه يا طولاني ، حرکت به صورت انبوه مانع از آزادي عمل فردي مي شود.

 

حرارت (بيش از 60 درجه سانتي گراد) دود مواد حاصل از سوختن مواد سمي ( کربن مونوکسايد در غلظت هاي بيش از 5/0 درصد در حجم هوا ، بسيار خطرناک است ) شرايط سختي براي حرکت افراد ايجاد مي نمايد.

 

تخليه بد تنظيم شده ، اغلب با وحشت و ترس همراه است. هر کسي سعي مي کند که منطقه خطر را هر چه سريع تر ترک نمايد و حداکثر نيروي جسماني خود را به کار مي برد ، تا هر چه بيش تر از منشاء خطر دور شود. ان شيوه حرکت به طرف خروجي هاي اضطراري ، سبب وقوع جراحات و حتي از دست دادن زندگي مي گردد.

 

منشاء خطر ممکن است حقيقي يا واهي باشد و محل آن نيز ممکن است مشخص يا نامعلوم باشد.وحشت و ترس ممکن است حتي در مواقعي که تهويه واقعي براي زندگي و سلامت افراد وجود ندارد ، ايجاد شود.

 

 فرآيند خروج

خروج افراد از يک ساختمان و يا موُسسه شلوغ شامل سه مرحله مي باشد

 

الف) حرکت از دورترين نقاط ساختمان به طرف خروجي ها.

ب) خروج از محل کار و حرکت به سمت خروجي هاي اضطراري ساختمان پس از عبور از راهروها و دالان ها ، راه پله ها و غيره.

ج) حرکت به طرف خروجي ها و ورود به قسمت هاي مجاور

 

مرحله اول تخليه بسيار مهم مي باشد ، زيرا در اين مرحله ساکنان نزديک مکان وقوع خطر بوده و ممکن است در معرض شعله هاي آتش ، دود و ديگر مواد سمي حاصل از احتراق باشند.در اين مرحله زمان تخليه تا حد امکان بايد کوتاه باشد و قبل از اين که آتش گسترده شود ، لازم است ساکنان از منطقه خطر دور شوند.

 

مرحله دوم خطر کم تري براي زندگي دارد و ممکن است در مدت طولاني تري صورت گيرد. ايمني در مرحله سوم نيز ، با آماده بودن فضاي کافي در نزديک خروجي هاي ساختمان حاصل مي گردد.

 

در شرايط يک خروج فشرده و شلوغ ، افراد بايد در صف هاي انفرادي از مسيرهاي باريک و از بين وسايل و لوازم يا رديف صندلي ها عبور کرده و سپس در مسيرهاي عريض تر به طور گروهي حرکت نمايند. تراکم جمعيت در اين رهگذرها به طول و عرض آن ها بستگي دارد. حداقل عرض يک مسير اضطراري 6/0 متر براي يک صف انفرادي مي باشد.

 

سرعت خروجي بستگي به تراکم صف جمعيت دارد ، مثلاٌ طول متوسط مسير فرار براي يک فرد اگر اساس را طول متوسط يک قدم ( 60 سانتي متر ) به اضافه يک جاي پا ( 20 سانتي متر ) قرار دهيم تراکم فرضي براي هر فرد مساوي 80 سانتي متر    مي شود. تراکم خطي حقيقي بستگي به تعداد افراد در راه فرار دارد. ( با اشغال 100- 50 درصد سطح آن ) .سرعت جابه جايي با افزايش تراکم افراد در حال حرکت کاهش مي يابد.

 

چنانچه تراکم براي هر فرد 1-8/0 متر در نظر گرفته شود ، سرعت حرکت 70 متر در دقيقه خواهد بود و اگر تراکم براي هر فرد 85/0-2/0 متر باشد ، سرعت جابه جابجايي 17- 15 متر در دقيقه خواهد بود. هنگامي که تراکم خط اشباع شود ، سرعت جا به جايي به حدود 16 متر در دقيقه در سطح افقي 10 متر در دقيقه هنگام پايين رفتن و 6 متر در دقيقه هنگام بالا رفتن خواهد رسيد.

 

حداکثر زمان لازم براي تخليه يک ساختمان با ضريب طول مسير فرار و سرعت جا به جايي به دست مي آيد. وقتي که مسير فرار باريک شود و منتهي به در خروج يا پلکان گردد سرعت جا به جايي به شدت کاهش مي يابد. سرعت عبور از درها و پله ها بر اساس ظرفيت عبور افراد بر حسب متر در دقيقه و عرض خروجي محاسبه مي گردد.

 

 

 ساختمان هاي چند طبقه

 

پلکان هاي ساختمان هاي چند طبقه و نورگيرهاي آن ها بايد از مواد مقاوم در مقابل آتش ساخته شوند تا بتوان از آن ها به عنوان راه فرار در مواقع اضطراري استفاده نمود. پهناي پله ها و اتکاي آن ها و همچنين عرض درها ، راهروها و مسيرها در طبقات مختلف نبايد کم تر از 60 سانتي متر براي هر 100 نفر باشد.

 

پلکان هاي مارپيچي و پله هايي که داراي شيب تند هستند ، براي فرار مناسب نيستند.

هنگام طراحي ساختمان ، بايد خروجي هايي براي پشت بام ، اتاق زير شيرواني و خروج دود در نظر گرفته شود ، راه هاي خارج براي فرار از آتش از طريق پنجره ها و درها ، بالکن و نردبان ها و راه هاي اضطراري مناسبي هستند. در ساختمان ها و صنايعي که مواد سلولزي خطرآفرين هستند 

 

برحسب اندازهُ ساختمان و منبع آتش زمان فرار نبايد بيش از 5/7- 5/2 دقيقه طول بکشد. چنان چه موادي که تهيه مي شوند از نوع الياف قابل احتراق و مايعات قابل اشتغال باشند اين زمان نبايد از 2- 5/1 دقيقه تجاوز نمايد. راه هاي فرار از آتش بايد در فواصل 10 متري ايجاد شوند. عرض آن ها حداقل 70 سانتي متر و ارتفاع نرده هاي اطراف آن ها يک متر ، عمق پله ها حداقل 12 سانتي متر و ارتفاع آن ها تا پله بعدي به طور عمودي حدود 25 سانتي متر باشد.

 

کف پله ها و سکوها بايد از ورقه هاي فولادي صاف يا شياردار ساخته شده باشد. راه هاي فرار از گودال ها ، حفره هاي پي هاي ساختمان ، چاله هاي گداز سطحي و نقاط مشابه بايد به وسيله سطوح شيب دار – پله هاي شيب دار مجهز به نرده تسهيل گردد. و راه هاي فرار از معادن زير زميني بايد داراي بالابرها و خروجي هاي مخصوص باشند.

 

هر طبقه از ساختمان بايد داراي نقشه مشخصي از راه هاي خروج اضطراري باشد و در کارگاه ها ، راهروها و در تمام مسير خروج اضطراري نصب شوند.

 

کارگران بايد با مقررات فرار آشنا و به وسيله تمرين هاي لازم آموزش ديده باشند. آشنايي آن ها با نقشه و مقررات بايد در حين تمرين ها مورد بررسي قرار گيرد. ترتيب دادن يک فرار سريع در مواقع آتش سوزي و حوادث ، به عهده روُساي موُسسات ، مغازه ها ، مسوُولان ايمني و همچنين آتش نشان ها و پليس مي باشد.

 

منبع: www.saze20.i