تیرآهن چیست؟
- شناسه : 17570
- دسته بندی ها :
- برچسب ها :
به طور معمول در کارخانه های سازنده از دو نوع استاندارد پیروی مینمایند
۱ – استاندارد IPE
محصولات کشورهای اروپایی و ایران بیشتر از این نوع میباشند. بارزترین مشخصه این نوع تیرآهن اینست که اگر از دو سر تیرآهن به آن بنگرید، ضخامت بالهای آن در ابتدا و انتها کاملاً یکنواخت میباشد. به طور معمول نقشه ساختمان هایی که توسط مهندسین کشورمان تهیه میگردد بر اساس این استاندارد بوده و لذا این نوع تیرآهن از محبوبیت بیشتری در میان مشتریان برخوردار است.
۲ – استاندارد INP
تیرآهن هایی که بر اساس این استاندارد تهیه تولید میشوند بیشتر محصولات کشور چین و روسیه میباشند. مشخصه بارز آن ؛ نازکی بالها در ابتدا و ضخیم شدن تدریجی آن در انتها میباشد، به طوری که اگر از سر تیرآهن به دقت به آن بنگرید شیب ملایمی را در ضخامت بالها مشاهده خواهید نمود.
.انواع تیرآهن های وارداتی موجود در بازار ایران در حال حاضر از هر دو نوع استاندارد در بازار ایران موجود میباشد. تیرآهنهای IPE وارداتی بیشتر مربوط به کشورهای لهستان، اسپانیا، آلمان و همچنین کشور کره میباشد . البته تیرآهن IPE کشور چین و روسیه نیز در بازار موجود است، ولی از آنجایی که این دو کشور از هر دو نوع استاندارد تیرآهن تولید نمودهاند، لذا مصرف کنندگان محترم بعضی مواقع در تشخیص IPE یا INP بودن محصول این دو کشور دچار مشکل شده و بسیار پیش آمده که پس از خرید و تخلیه کالا در محل ساخت و یا بدتر از این، پس از نیمه ساخت متوجه شدهاند که تیرآهنهای مورد استفاده آنها از نوع INP بوده است ، حال آنکه نقشه آنها بر اساس IPE طراحی شده و دچار ضرر و زیان میگردند. البته اگر نقشه در ابتدا بر اساس INP طراحی شده باشد عکس این قضیه نیز صدق مینماید.
.
مشخصه بارز تیرآهنهای تولیدی ذوب آهن اصفهان آرم ESCO در یک طرف (بال) تیر آهن میباشد که به فاصله هر ۲ متر این آرم به صورت برجسته و حک شده قابل مشاهده است تیر آهنهایلانه زنبوری تعریف تیر آهنهای لانه زنبوری دلیل نامگذاری تیر های لانه زنبوری شکل گیری این تیرها پس از عملیات (بریدن و دوباره جوش دادن ) و تکمیل پروفیل است . اینگونه تیرها در طول خود دارای حفره های توخالی (در جان ) هستند که به لانه زنبور شبیه است .به همین سبب به این گونه تیرها لانه زنبوری میگویند .
.
هدف از ساخت تیر های لانه زنبوری هدف این است که تیر بتواند ممان خمشی بیشتری را با خیز (تغییر شکل ) نسبتاً کم و همچنین وزن کمتر در مقایسه با تیر نورد شده مشابه تحمل کند . برای مثال با مراجعه به جدول تیر آهن ارتفاع پروفیل ۱۸ را که ۱۸ سانتیمتر ارتفاع دارد میتوان تا ۲۷ سانتیمتر افزایش داد . محاسن و معایب تیر لانه زنبوری با توجه به مثال گفته شده در بالا با تبدیل تیر آهن معمولی به لانه زنبوری اولاً : مدول مقطع و ممان اینرسی مقطع تیر افزایش مییابد .
.
ثانیاً : مقاومت خمشی تیر نیز افزوده میگردد . در نتیجه تیری حاصل میشود با ارتفاع بیشتر قویتر و هموزن تیر اصلی
ثالثاً : با کم شدن وزن مصالح و سبک بودن تیر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر خواهد بود .
رابعاً : از فضا های ایجاد شده (حفرهها ) در جان تیر میتوان لوله های تاسیساتی و برق را عبور داد . در ساختن تیر لانه زنبوری که منجر به افزایش ارتفاع تیر میشود باید استاندارد کاملاً رعایت گردد در غیر این صورت خطر خراب شدن تیر زیر بار وارد شده حتمی است .
.
از جمله معایب تیر لانه زنبوری وجود حفره های آن است که میتواند تنشهای برشی را در محل تکیه گاه های پل به ستون یا اتصال تیر آهن تودلی به پل لانه زنبوری تحمل کند . بنا بر این برای رفع این عیب اقدم به پر کردن بعضی از این حفرهها با ورق فلزی و جوش میکنند تا اتصال فرعی پل به ستون یا تیر فرعی به پل به درستی انجام شود . تیر لانه زنبوری در ساختمان اسکلت فلزی میتواند به صورت پل فقط در یک دهانه یا به صورت پل ممتد به کار رود .
برای ساختن تیر لانه زنبوری دو شیوه موجود است
الف – شیوه برش پانیر
ب – شیوه برش لتیسکا
.
۱- برش به روش کوپال : با استفاده از دستگاه قطع کن سنگین که به برش گیوتین مخصوص مجهز است تیر آهن به شکل سرد در امتداد خط منکسر قطع میشود .
۲- برش به روش برنول : برش در این حالت به روش گرم انجام میشود . به این صورت که کارگر ماهر برش را با شعله بنفش رنگ قوی حاصل از گاز استیلن و اکسیژن به وسیله لوله برنول انجام میدهد .
بریدن تیر های سبک به وسیله ماشینهای برش اکسیژن شابلون دار نسبتاً ساده است در ایران تیر های دانه زنبوری را نیشتر با دست تهیه میکنند .
روش تهیه تیر های لانه زنبوری از این قرار است که ابتدا در روی جان تیر آهن نورد شده با استفاده از الگو که به صورت ۵ شش ضلعی از ورق آهن سفید یک میلیمتری (شابلون) با توجه به استاندارد ساخته شده خط میگردد سپس تیر آهن را روی یک شاسی افقی با زدن تک خال جوش در نقاط مختلف برای جلوگیری از تاب برداشتن قرار میدهند . آنگاه با استفاده از دستگاه برش (برنول) در امتداد خط منکسر اقدام به برش میکنند تا پروفیل به دو قسمت بالا و پایین تقسیم شود .
.
حال اگر قسمت بالا را ره اندازه یک دندانه جابجا کنیم و رندانه های قسمت بالا و پایین را به دقت مقابل هم قرار دهیم و از دو طرف کارگر ماهر آن را جوشکاری کنند با استفاده از جوش قوسی نیمه اتوماتیک برای اتصال دو نیمه بریده شده- یک جوش خوب بی عیب سریع و مقرون به صرفه خواهد بود . تیر ساخته شده در محل تکیه گاهها با توجه به حفره های خالی آن در مقابل تنشهای برشی ضعیف میشود . برای جبران این نقیصه با توجه به منحنی نیروی برشی نیز به پر کردن حفرهها با ورقهای تقویتی اقدام میکنیم . لازم به ذکر است که حداقل باید یک حفره با ورق در تکیه گاه به وسیله جوش کامل پر شود .
.
در پایان یاد آور میشوم که یک نوع دیگر از پروفیل های لانه زنبوری را برای بریدن قطعات بالا و پایین ورق واسطه اضافه میکنند که این ورق واسطه بین دندانهها جوش میشود . در نتیجه تیر حاصل به مراتب قویتر از تیری است که بدون ورق واسطه ساخته میشود.
.
تقویت تیر های لانه زنبوری به کمک رفتار مرکب بتن و فولاد : در تیر های لانه زنبوری علاوه بر تنشهای خمشی اصلی در محل حلقهها تنشهای خمشی ثانویه حاصل از برش در مقطع ایجاد میگردد که گاهی این تنش از تنشهای اصلی در تیر بزرگترند . این تنشها از کارایی تیر میکاهند و برای مقابله با آنها باید حلقه های کناری را با ورق پر کرد خصوصاً هنگامی که از این نوع تیرها به صورت یکسره استفاده میشود در محل تکیه گاهها که هم نیروی برشی و هم لنگر خمشی زیاد باشد تنشهای خمشی به شدت افزایش میگردد .
.
و نیاز به تقویت تیر در این محلها میباشد که از لحاظ اقتصادی قابل توجیه نمیباشد . در این پروژه برای مقابله با ضعف در تیر های لانه زنبوری رفتار مرکب بتن و فولاد توصیه شده است . به این ترتیب که داخل تیر فلزی در نقاطی که تنشهای ثانویه قابل ملاحظه میباشند از بتن پر میشود و کشش حلقه های خالی را به عمل تغییر میدهد و این امر سختی و مقاومت تیر را افزایش میدهد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه میباشد .
.
در قسمتهای قبل توضیح داده شد که اضافه نمودن ورق هایی به ضخامت ۱-۲ میلیمتر به بال تیر های لانه زنبوری چه اثر چشمگیری بر مقاومت خمشی تیر خواهند گذاشت در طراحی چنانچه نتایج تجربی این کار را با سایر مقاطع مقایسه نماییم ملاحظه خواهیم کرد که به رغم اشکالاتی که امروزه بر تیر های لانه زنبوری وارد است این گونه طرحها توجیه اقتصادی مثبتی را در بر خواهد داشت . نکته قابل توجه دیگری که نه تنها در طرح تیر های لانه زنبوری موثر است بلکه در همه جا در خور توجه است فواصل آکس های ستونها جهت تیر ریزی میباشد.
.
در آزمایشی که صورت گرفته است مشاهده گردید که طرح بهینه تیرها به میزان قابل ملاحظه ای وزن تیرها کاهش یافت و پس از اصلاحات مجدد روی نحوه و جهت تیر ریزی سقف از ضخامت پیلت ها کاسته شد . در بعضی موارد به جای پیلت های جفت در بالا و پایین استفاده از یک لنگر ماکزیمم موجود در تیر را فیکس نموده و در پاره ای از تیرها اصلاً دیگر نیازی به ورق نیست . شاید بدون محاسبه و تجربه و مقایسه دقیق نتوان این موضوع را پذیرفت که فواصل آکس ستونها چه پیامد های مثبتی بر روی ضخامت ورقهای تقویتی تیرها خواهد گذاشت اما در همین پروژه که مورد آزمایش قرار گرفت
.
و قسمتی از نتایج آن در این مقاله ذکر گردیده است مشاهده گردید که تنها با جابجایی یک ردیف ستون و کم نمودن دهانی بار گیر از حدود ۲۴ تیر ورق خور تنها ۵-۱۰ عدد از آنها نیاز به تقویت داشتند و بقیه با مقاطع یکدست جایگذاری شدند .البته ضرورتاً باید به این موضوع با اهمیت توجه داشت که در همه موارد امکان جابجایی ستونها و یا کاهش دهانه بار گیر عملی نیست به دلیل اینکه گاهی به لحاظ معماری محدودیت هایی وجود دارد
.
که در نهایت این انتقال ممکن است منطقی نباشد . در نهایت میتوان گفت در پروژههایی که اهمیت بالایی ندارند و یا اثرات نیروی زلزله در نتیجه ارتفاع آنها چشمگیر نیست و امکان پدیده های لهشدگی و یا اجرای نامناسب و سایر مشخصاتی که در این مقاله اشاره شد وجود ندارد تیر های لانه زنبوری مقاطع نسبتاً مناسبی هستند و چنانچه در این پلیت های تقویتی به صورت بهینه استفاده شود طرح اقتصادیتر به نظر میرسد و نوید سازه های سبکتر را به ما خواهد داد .
جدول شاخه های ۱۲ متری تیر آهن بر حسب شماره و وزن تیرآهن به کیلوگرم وزن به کیلو گرم سایز ۷۲ ۸ ۹۸ ۱۰ ۱۲۵ ۱۲ ۱۵۵ ۱۴ ۱۹۰ ۱۶ ۲۲۶ ۱۸ ۲۶۹ ۲۰ ۳۱۵ ۲۲ ۳۶۹ ۲۴ ۴۳۴ ۲۷ ۵۰۷ ۳۰ ۵۹۰ ۳۳ ۶۸۶ ۳۶ ۷۹۶ ۴۰ ۹۳۲ ۴۵
لیست وزن هاش به شرح زیر میباشد. هاش سبک (HEA) ➖هاش سنگین(HEB) ١٠سبک ٢٠٠ کیلو ➖١٠ سنگین٢۴٠ کیلو ١٢ سبک ٢۴٠کیلو ➖١٢ سنگین ٣٢٠ کیلو ١۴ سبک ٢٩۶ کیلو ➖١۴ سنگین ۴٠٠کیلو ١۶ سبک ٣۶۴ کیلو ➖١۶ سنگین ۵٠٠کیلو ١٨سبک ۴٢۶ کیلو ➖١٨ سنگین ۵٩٠ کیلو ٢٠سبک ۵١٠ کیلو ➖٢٠ سنگین ٧٣٠ کیلو ٢٢سبک ۶١٠کیلو ➖٢٢ سنگین ٨۵٠ کیلو ٢۴سبک ٧٢٠ کیلو ➖٢۴ سنگین ٩٩٨ کیلو ٢۶سبک ٨٢٠ کیلو ➖٢۶سنگین ١١٢٠ کیلو ٢٨سبک ٩٢٠ کیلو ➖٢٨سنگین ١٢۴٠کیلو ٣٠سبک ١٠۵٠کیلو ➖٣٠سنگین١۴٠٠کیلو ٣٢سبک ١١٧٠کیلو ➖٣٢سنگین١۵٣٠کیلو ٣۴سبک ١٢۶٠کیلو ➖٣۴سنگین ١۶٠٠کیلو ٣۶سبک ١٣۵٠کیلو ➖٣۶سنگین١٧٠٠کیلو ۴٠سبک ١۵٠٠کیلو ➖۴٠سنگین١٨۶٠کیلو ۴۵سبک ١۶٨٠کیلو ➖۴۵سنگین٢٠۵٠کیلو ۵٠سبک ١٨۶٠کیلو ➖۵٠سنگین٢٢۵٠کیلو ۵۵سبک ١٩٩٢کیلو ➖۵۵سنگین٢۴٠٠کیلو ۶٠سبک ٢١۴٠کیلو ➖۶٠سنگین٢۵۵٠کیلو ۶۵سبک ٢٢٩٠کیلو ➖۶۵سنگین٢٧٠٠کیلو ٧٠سبک ٢۴۵٠کیلو ➖٧٠سنگین٢٨٩٢کیلو ٨٠سبک ٢۶٧٠کیلو ➖٨٠سنگین٣١۴۴کیلو ٩٠سبک ٣٠٢٠کیلو ➖٩٠سنگین٣۵۵٠کیلو کلیه وزن ها طبق جدول اشتال بوده و همگی ١٢ متر می باشد
.منبع: آهن کمپ