سنگ (بخش دوم)

سنگ ساختماني

سنگ ساختماني تاريخچه سنگ يكي از ابتدايي ترين مصالح ساختماني است كه انسان براي ساختن ابزار و پناهگاهها و رفع نياز خود استفاده كرده است . دوره هاي كهن سنگي و پارينه سنگي نشان دهنده دوره هايي است كه در آن كاربرد سنگ بر فلز و ديگر مصالح مقدم مي باشد . آثار خانه هاي از سنگ چيده شده در شمال ايران متعلق به 7000 سال پيش موجود است . در ساختمانهاي سنگي از سنگ لاشه همراه با.....

در ساختمانهاي سنگي از سنگ لاشه همراه با ملاتهاي گچ و آهك استفاده شده است چنانچه بايد اذعان كرد كه اگرچه سنگ به علت سنگيني و مشكلات حمل و نقل و استخراج تا حدي جاي خود را به مصالحي نظير آجر داده است اما همچنان اهميت خود را در .ساختمانهاي سنگين و سخت نظير پلها ، تونلها بهمن گيرها، ديوارهاي حائل و سنگ چين ها و كرسي چين ها و غير حفظ كرده است خواص عمومي و كاربري سنگها سنگها را به طور كلي از نظر منشاء تشكيل به سنگهاي آذرين ، رسوبي و دگرگون دسته بندي مي كنند .

در بررسي خواص عمومي سنگها مواردي مانند مقاومت در برابر كشش ، تحمل فشار ، نفوذپذيري ، انتشار امواج ، پايداري و در نظر گرفتن امتداد لايه بندي و سطوح ضعيف در عمليات كه بايد در اين مورد گفت كه سنگها نوعا داراي سطوحي هستند كه در آنها نيروي چسبندگي و اتصال دانه ها نسبت به لايه هاي ديگر كمتر و يا حداقل است .

و اين موارد مي تواند از اهميت زيادي در بررسي سنگها برخوردار باشد . در مجموع بايد مقاومت سنگ ساختماني بدون شيار ، رگه ، ترك ، خلل و فرج پوسيدگي و لايه سست باشد و حتي المقدور رنگي يكنواخت داشته باشد بطور كلي سنگ طبيعي را كه داراي مقاومت كافي در شرايط جوي و رنگ جالبي باشد مي توان در عمليات ساختماني و به صورت .سنگ لاشه ، سنگ قواره ، سنگ باربر ، سنگ پلاك ، سنگ درپوش ، سنگ ستون و حتي به صورت ظروف و وسايل سنگي استفاده نمود طرز تهيه سنگها و انواع آن قطعات بزرگ سنگي كه از معدن به دست مي آورند به نام « سنگ قله » معروف است سنگ قله نبايد در زير تيغه برش خرد شود و حتي المقدور بزرگ و قابل حمل باشد سنگ قله را بوسيله ديلم ، دست انفجار و يا برش از معدن جدا مي كنند و بسته به نوع جنس و كاربرد آن در كارگاه بوسيله عمليات مكانيكي آماده كار مي سازند .

سنگهاي با كاربرد خشن و باربر را بوسيله تيشه و چكش آماده مي نمايند و سنگهاي تزئيني را ابتدا برش داده و در حين برش شستشو مي دهند تا سنگ را شسته و خاك آن را بگيرند . آنگاه بسته به اهميت و مرغوبيت ، آن را ساب و جلا مي دهند .

سنگهايي كه در ساختمان .بكارميروند به نامهاي سنگ لاشه ، سنگ قواره ، سنگ بادبر و سنگ پلاك مرسوم مي باشند كه به شرح آنها مي پردازيم يک ـ سنگ لاشه : سنگي است كه شكل خاصي نداشته و به همان صورتي كه از معدن آورده مي شود بكارمي .رود و كاربرد ان در زيرسازي ها ، پر كردن فاصله بين سنگها و كف سازي خشن محدود مي شود دو ـ سنگ قواره : سنگي است كه از سنگ لاشه بدست مي آيد و در كارگاه ساختماني با كمي تيشه كاري ابعاد منظمي يافته و داراي گوشه هاي معين مي گردد از سنگ قواره براي ديوارهاي باربر ، جدول .سازي و كف .سازي هايي كه نياز به كمي نما سازي دارن استفاده مي شود سه ـ سنگ بادبر ( مالون ) : سنگي است كه با تيشه كاري كاملا شكل منظمي يافته و بويژه يك طرف آن شكل صاف به خود ميگيرد .

سنگ بادبر را در تونل سازي ، پل سازي ، جدول سازي ، ديوار هاي باربر و غير باربر ، سنگفرش و پله استفاده مي كنند و يكي از عمده ترين كاربردهاي مهندسي سنگ لاشه و مالون بويژه در نقاط كوهستاني اجراي قوسهاي سنگي است كه در پلها ، درگاهها و طاق .زيرين دالانهاي سنگي مورد مصرف قرار ميگيرد چهار ـ سنگ پلاك ( تزئيناتي ) : براي نما سازي در سطوح از سنگ پلاك استفاده مي شود براي تهيه سنگ پلاك سنگ قله را در كارگاه سنگبري به ضخامتهاي مورد نظر برش داده و سپس آن را تا حد جلا و آينه شدن ساب مي دهند . سنگ تزئيناتي ارزان را از تراورتن و سنگهاي گران قيمت را از گرانيت و مرمر انتخاب مي كنند .

 سنگ پلاك را براي تزئينات داخل و خارج ساختمان و در كف ، ديوارپله ، كف پنجره ، كنار و زير ديوار گچي و .وسايل تزئيناتي نظير گلدان ، شمعدان ، جدول و جوي و غيره استفاده مي كنند انواع سنگهاي ساختماني ايراني ،عمده ترين سنگهايي كه در عمليات ساختماني در ايران بكار مي روند عبارتند از : گرانيت ، سنگ سبز توف كوارتزيت ، سنگ آهك تراورتن ، مرمر ، سرپانتين ، ماسه سنگ ، شيست كه به توضيح :مختصري در مورد آنها مي پردازيم گرانيت : از انواع سنگهاي آذرين بوده و بسيار سخت و محكم ، بادوام ، زبر و بسيار جلا پذير است .

ساب زدن و ،جلاپذيري از ساب معمولي و نماي سنگي تا مرحله اينه اي امكان پذير است . گرانيت خرد شده را براي تهيه بتن زير سازي جاده و راه آهن و سنگ ساختماني آن را براي بناهاي يادبود ، زيربناي تاسيسات ، تزئينات داخل و خارج ساختمان و كف سازي به كار مي برند . از انواع گرانيت .ساختماني مي توان گابرو ، دياباز ، كه اصطلاحا به ان گرانيت سياه هم مي گويند نام برد كوارتزيت : اين نوع سنگ كه اغلب با سنگ گرانيت نيز اشتباه مي شود

داراي ويژگيهاي متفاوت است و از گرانيت سخت تر است اين سنگ با ظاهر زبر و بلوري خود قابل شناسايي است . كوارتزيت را .بخاطر ظاهر ،زبر آن بيشتر در ساختمانهاي ارزان قيمت و روستايي به كار مي برند . رنگ آن بيشتر قهوه اي سوخته ، سرخ .خاكستري و قهوه اي است ماسه سنگ : اين سنگها از نوع رسوبي هستند كه از چسبيدن دانه هاي سيليس به يكديگر به وجود آمده اند . مواد اين سنگ ممكن است ، سيليس ، اكسيد آهن و يا خاك رس باشد . سختي و دوام قطعات اين سنگ بستگي به نوع چسب آن دارد .

رنگ اين سنگها معمولا خاكستري ، قهوه اي ، سرخ و ارغواني است . ماسه سنگ كاملا سيماني شده را ممكن است كاملا خرد نموده و در زير سازي راه آهن و جاده .ها به كار برند . همچنين ماسه سنگ كوارتزي را به عنوان ماسه ريخته گري و ماده اوليه شيشه استفاده مي كنند سنگ توف : از انواع سنگهاي خاكستر آتشفشان بوده كه به علت چسبندگي كم ذرات آن در اثر هوازدگي پوسته پوسته .مي شود و به صورت دانه هاي ريز از آن جدا مي شود .

اين سنگ را به علت سبزي چشم نوازي كه دارد در كار ديوار سازي پارك سازي و ديوارهاي حايل استفاده مي كنند سنگ آهك : از انواع سنگهاي رسوبي است و در سطح وسيعي از نظر اندازه ، قواره و شكل و رنگ وجود دارد . سنگ آهك را براي تزئينات داخل و خارج ساختمان ، ديوار ، تزئينات كف ، نماسازي .مجسمه سازي و ستون سازي به كار مي برند .تراورتن : اين سنگ حاصل رسوبات جريانات آب گرم زيرزميني مي باشد .

تراورتن به رنگهاي سفيد ، كرم و خاكستري وجود دارد ، اين سنگ را براي نماسازي داخل و خارج ساختمان به كار مي برند مرمر : از انواع سنگ هاي دگرگون است كه در رنگهاي سفيد ، خاكستري ، سياه ، سبز ، قرمز ، زرد و ارغواني مي باشد. سنگ مرمر را براي تزئينات و نما سازي داخل ساختمان شامل ، كف ، ديوار و .كارهاي هنري بكار مي برند شيست : سنگهاي لايه لايه سياه رنگ مي باشند كه از انواع سنگهاي دگرگون هستند و به مصرف فرش كردن كف ، پياده روها ، خيابانها ، باغها و پاركها مي رسند . نكته اي كه در پايان اين مطلب قابل .ذكر است اين مي باشد كه با توجه به معادن سنگهاي ساختماني در ايران و استخراج انواع آن در ايران داراي مقام سوم و چهارم جهان مي باشد

انواع سنگ‌هاي ساختماني

مشخصات کلي انتخاب سنگ براي مصارف ساختماني

سنگ‌هاي مورد استفاده در کارهاي ساختماني بايد داراي مشخصات زير باشند:

۱- بافت سنگ بايد ساختماني سالم داشته باشد، يعني بدون شيار، ترک و رگه‌هاي سست باشد (کرمو نباشد)

۲- بدون هرگونه خلل و فرج باشد

۳- پوسيدگي نداشته باشد

۴- يکدست، يکنواخت و همگن باشد

۵- سنگ ساختماني نبايد آب زياد جذب کند، لذا نبايد:

الف- در آب متلاشي يا حل شود

ب- تمام يا قسمتي از آن بيش از ۸ درصد وزن خود آب بمکد

۶- سنگ ساختماني نبايد آلوده به مواد طبيعي و مصنوعي باشد

۷- سنگ بايد شرايط فيزيکي و شيميايي محيط را تحمل کند، لذا بايد: