پيدايش ترك در ساختمان

افت پي بر اثر عواملي همچون رطوبت و فشارهاي وارده از طبقات ، بي مقاومتي خاكو عملكردهاي آن پيش مي آيد . همچنين نوع مصالح مصرفي و اجراي غيرفني ، سببنشستهاي پي مي شود . در مجموع ، بر اثر حركات زمين ، اسكلت بنا حركت ميكند و شكستهاي مختلف كه شامل تركهاي عميق و يا معمولي و در مواردي به شكل مويي است ، نمايان مي شود

.

موقعيت ترك

تركهاي عميق : اين تركها گاهي به طور دائمي به وجود مي آيد و دليل آن نشست مرتبپي است كه در اين صورت ، بودن ساكنان در ساختمان خطرناك است

.

تركهاي ثابت : معمولا پس از نشست پي ، تحرك ساختمان كم مي شود. اين پديده بر اثرقطع رطوبت و فشرده شدن سطح زير پيش مي ايد. در نتيجه ، شكست و افت ديوارهاو اسكلت بنا نيز متوقف ، و حالت ترك ثابت مي شود

.

موي تركهاي معمولي : اين تركها در اثر افتهاي كوچك در اسكلت بنا و به واسطهنيروها و در مواردي به علت نوع مصالح اندود به وجود مي ايند. رطوبت ،انقباض و انبساط حاصله در مقابل خشك شدن سطوح مرطوب ، باعث ايجاد تركهاي مويي مي شود

حالتهاي ترك :

ترك را به شكلهاي مختلف مي توان آزمايش كرد. نوع خطرناك و بدون خطر آنها را به شكلهاي زير مي توان شناسايي كرد:

الف)بند دوقسمت ديوار را كه بر اثر تركهاي عميق از يكديگر جدا شده اند ، با گچدستي طوري كف كش مي كنيم كه ملات فقط دو قسمت جدا شده را پوشش دهد ؛ يعني در تركها نفوذ نكند

پس از خودگيري وخشك شدن ملات گچ ، چنانچه از ديوار جدا شود ، اسكلت در حال نشست و افت كامل است كه بايد در مورد آن با احتياط رفتار كرد.

ب)در موارد ذكر شده در بالا ، مي توان روي ترك دو قسمت جدا شده ديوار رانوار كاغذي از جنس كاهي نازك به ابعاد 30*3 سانتيمتر به شكل ضربدر باپونز نصب كرد. چنانچه كاغذ پاره شود ، شكست و نشست در ساختمان بسيارخطرناك مي باشد. در اين صورت ، ساختمان بايد از سكنه خالي شود.

ج)  در نشستهاي خطرناك ، كلاف پنجره بر اثر نيروي فشار ، اهرم و دفرمه مي شود . به علت بالا بودن ضريب شكنندگي ، شيشه پنجره ها ترك مي خورند و مي شكنند.

د) در افتهاي مداوم پي و مواقع سكوت ، صداهاي "تك تك " كه حاصل ترك مصالح و بويژه اجركاري است ، شنيده مي شود.

روش تعمير تركها :

همانطوركه گفتيم ، بر اثر نشست ، تركهايي به وجود مي آيد كه برخي از آنها مويين وريز هسنتد . با خالي كردن اطراف آنها و با " كشته كشي " و كشيدن پنبه آبروي سطوح تركهاي مويين آنها گرفته و آماده نقاشي مي شوند.

تركهاي نيمه عميق :

براثر حركت پذيري سقف توفال كه از انقباض و انبساط رطوبت و حرارت حاصل ميشوند . تركهايي به وجود مي آيد . اين تركها را با نوك كاردك و ماله خالي مي كنيم و پس از " آماده كشي " و پرداخت كشته و پنبه زني ، تركها را ميگيريم و آماده نقاشي ميكنيم.

تركهاي عميق :

اطراف ترك را با تيشه مي تراشيم و سپس درز آن را كاملا خالي مي كنيم. كاربردن گچ دستي و كف كش كردن ، درون ترك را پر و سطح آن را با گچ آماده صاف مي كنيم . سپس با گچ كشته و پنبه اب ، سوح آن را كاملا پرداخت و آماده نقاشي ميكنيم.

توجه شود : چون سطح كشته كشي دربعد بيشتري انجام مي شود تا خطر كپ كردن به وجود نيايد ، بابد اصولي را بهكاربرد تا سطح ترك از اطراف به شكل پخ از گچكاري و اندود برداشته شود تاعمق ترك در سطحي عريض پيوند شود. به اين عمل اصطلاحا " پرداخت كردن ، كشتهو همسطح كردن با زمينه در گچكاري قديمي " مي گويند.

ترك در تقاطع ديوار :

ديوارهابر اثر نداشتن پيوند با هشت گير ترك مي خورند . در مواقعي نشست و شكستديوارها ، تركها كاملا باز و رويت مي شوند . در بعضي موارد ، اين تركهابسيار عميق هستند ؛ به طوري كه مي توان دست را در درون آنها حركت داد . دراين حالت ، چنين عمل مي كنيم

:

 1-سطح ترك را از دو طرف كاملا با تيشه مي تراشيم ، و پس از جارو ، سطوح آن را كاملا مرطوب مي كنيم .

 2-چنانچه لازم باشد ، كنارهاي ترك را با قلم و چكش چند سانتيمتر بازتر مي كنيم تا نشست گچ با عمق بيشتري انجام شود.

 3-ملات گچ تيزون را شلاقي در درون ترك مي كوبيم تا سطح ترك كاملا پر شود.

 4-پس از پر كردن ترك به شكل سرتاسري و كف كش كردن گچ تيزون ، اندود گچ و خاك را اجرا مي كنيم.

 5-در صورت نياز ، ترك را شمشه گيري مي كنيم تا در سطح گچكاري يكنواختي به وجود آيد.

 6-با گچ آماده و سپس گچ كشته ، سطح اندود را " سفيدكاري" مي كنيم و با پنبه آب زدن براي پرداخت ، گچكاري را خاتمه مي دهيم

.

توجه شود: چنانچه در محل تقاطع ديوار ديوار ابزار گرد زده شود ، يعني ماهيچه به وجود آيد ، ترك مجددي پيش نخواهد آمد

.

ترك در نعل درگاه :

به علتهاي زير ، نعل درگاه و سوح زير آن مي شكنند :

الف) در اثر نشست ستون زير نعل درگاه ، به علت اهرم شدن آن ، برش افقي به وجود آيد.

ب) برشهاي عمودي به خاطر وجود پيوند و اثر نيروهاي فشاري در امتداد تير نعلدرگاه و برشهاي طولي بعد از مقدار گير نعل درگاه به وجود مي آيد كه در هردو حالت ، جداره تركها را مي تراشيم ، باز مي كنيم و سپس گرد آن را ميگيريم پ. بهد ، محل مرطوب شده را با اصطلاحا گچ تيزون ( زودگير) پر مي كنيمو زمينه را با كشته كشي آماده مي سازيم و سپس تركها را به ترتيب ترميم وتعمير مي كنيم

پيوند در تركهاي عميق :

چنانچهترك عميق باشد ، رجهاي بريده شده را از دو طرف به اندازه يك نيمه ، خاليمي كنيم و با به كاربردن ملات مرغوب و اجرهاي راسته مقاوم ، سطح ترك را درعزض ديوار با رعايت پيوند ، كامل مي گيريم و سپس مبادرت به اندودكاري ميكنيم. در اين صورت ، اثر ترك كلي محو مي شود. در بعضي موارد ترك به حدياست كه از بيرون نور و اشيا قابل رويت مي شود

.

بهطور مسلم ، اين ترك و شكست و نشست از پي شروع مي شود و تا بالاترين قسمتساختمان ادامه مي يابد كه براي تعمير ان ، به اينصورت عمل مي كنيم : مسيرترك را در كفسازي دنبال مي كنيم و با برداشتن كفسازي به پي مي رسيم . تعمير از پي شروع مي شود . پاز كرسي چيني ، جداره ترك را جهت به وجودآوردن پيوند خالي مي كنيم . پس از بنايي ترك مذكور ، در عمق ديوار اندود وسفيدكاري انجام مي دهيم

.

رفع ترك اطراف ستونهاي فلزي :

دراجراي اسكلت فلزي كنار ستون فلزي ، هر 60 سانتيمتر ، ميلگرد با برگشت بهصورت L خوابيده به نام علمي كيليبس به معناي گيره ، چفت و بست ، پهلوگرفتن و سفت كردن است . آهنگر اسكلت ساز آن را اصطلاحا كلمس مي گويد . حدودا به قطر نمره 16 ميليمتر و به طول 50 سانتيمتر و برگشت ( گونيا زاويه 90 درجه ) حدود 12 سانتيمتر پاجوش به قطر كافي اتصال مي شود. اين اجراديوار آجري را با ستون فلزي به طور اصولي پيوند و اتصال مي دهد.

اجراياصولي اين روش يه اين شرح است كه كيليپس زا به دو ستون مقابل و در راستاييكديگر جوش مي دهيم . سپس ، با ميلگرد راستاي هم قطر و با رعايت اورلپ بهدو كيليپس جوش مي دهيم . توجه گردد كه چنانچه فاصله دو ستون فلزي مقابل از 3 متر بيشتر باشد ، بايد از وجود وادار ، فلزي مانند سپري جهت نصب بين دوستون استفاده كنيم. سپس ، كيليپس گذاري بين ستونها و وادار را در راستاي يكديگر انجام دهيم .

بهد هم سفت كاري ديوار را اجرا كنيم. باز هم توجه گرددكه چنانچه فاصله تير زيرين و تير فوقاني در قاب ، مرتفع و بيشتر از ارتفاع 3 متر باشد ، بايد از وجود تير فرعي غير باربري مانند نبشي استفاده كنيم . به طور مسلم ، اتصال تير فرعي با وادار و اجراي كليپس گذاري در مجموعه ذكرشده ، سفت كاري را با اسكلت فلزي كاملا درگير مي سازد. با اين روش اولاوجود تركها در موقع نشست از بين خواهد رفت ؛ ثانيا در مقابل زلزله وتحركات زمين ، ديوارهاي ساختمان و به خصوص ديوارهاي خارجي نگهداري مي شوند كه از براي تعمير چنين عمل مي كنيم