معماری بازارهای اسلامی و فضاهای بازار و چند نمونه بازار مشهور - سازه برتر



معماری بازارهای اسلامی و فضاهای بازار به همراه چند بازار مشهور

معماری بازارهای اسلامی و بررسی بخش ها و فضاهای بازار به همراه فیلم و چند نمونه بازار مشهور با معماری ایرانی اسلامی

در انتهای همین صفحه می توانید فایل pdf این مقاله را دانلود کنید تا در زمان های بعدی نیز به مطالب آن دسترسی داشته باشید.

.

معماری بازار .

بازار به مرکز اصلی بازرگانی شهر یا روستا گفته می شود. این نوع بازارها در شهرهای زیادی از آسیا، آفریقا و بخش هایی از اروپا گسترش یافته است.

واژه بازار از پارسی میانه وازار و از پارسی باستانی واچار سرچشمه میگیرد و تقریبا در هر زبانی که این نوع بازار در آن رایج باشد به همین شکل کاربرد دارد.

 

معماری بازار اسلامی

 

بازارهای اسلامی با معماری سنتی

بازارهای اسلامی که دارای معماری سنتی هستند ، این سه بخش اصلی را شامل می شوند:

1- کوی ها یا گذرگاه های اصلی و فرعی یا راسته ها

2- مجتمع های تجاری که دارای انبار و مکان هایی برای سکونت موقت بازرگانان هستند که به این مکانها کاروانسرا هم گفته می شود.

3- مجتمع های تجاری که فاقد مکانی برای استراحت هستند که به آنها تیمچه یا قیصریه یا بدستان هم گفته می شود.

بازارهای اسلامی با معمار ی سنتی

.

.

راسته فرعی

بازارهایی که در شهرهای کوچک قرار داشتند ، فقط یک راسته اصلی را شامل می شدند اما در شهرهای بزرگتر علاوه بر راسته اصلی بازار، چند راسته فرعی هم به صورت موازی یا عمود بر راسته اصلی بوجود می آمد که بخاطر توسعه بازار در مسیرهای فرعی بود. هر چقدر میزان فعالیت های اقتصادی در شهر مورد نظر بیشتر بود تعداد راسته ها و معابر فرعی هم بیشتر می شد. در اغلب موارد هر کدام از راسته های فرعی به یکی از اصناف و مشاغل اختصاص داشت و فقط همان کالای خاص در آن راسته موجود بود.

.

.

دالان

دالان یک فضای ارتباطی است که در فضاهای معماری غالبا به شکل خطی رابط فضای داخلی و بیرونی ساختمان است و یا تنها بین فضاهای درونی ساختمان ارتباط برقرار می کند. دالان در بازارهای بزرگ هم همین نقش فضای ارتباطی را ایفا می کند و غالبا بصورت کوچه یا راسته ای فرعی است که از یک سو به راسته ای دیگر و از سمت دیگر به یک کاروانسرا متصل است و معمولا در دو طرف آن چند حجره و دکان وجود دارد. بازار تهران یکی از نمونه هایی است که دالان های زیادی در آن وجود دارد.

.

.

سرا یا خان

سرا در واقع همان مرکز تجارت بوده که جنس نمونه در این قسمت تحویل گرفته می شده و در مکان های مختلف پخش می شده است. سرای گنجعلی خان کرمان و سرای وزیر قزوین دو نمونه سرای بزرگ و مشهور کشور می باشند.

.

.

کاروانسرا

نام گذاری کاروانسراها (خان ها) بیشتر بر اساس کالاهایی بوده که در آن کاروانسرا معامله میشده و یا از نام بنیانگذار آن کاروانسرا گرفته شده است.

کاروانسراها یا همان مجتمع های تجاری که امکان سکونت دارند در شهرهای اسلامی از لحاظ طرح و ترکیب ساختمانی تفاوت محسوسی با هم ندارند و با وجود گذشت قرنها ، تغییر زیادی در آنها بوجود نیامده است. کاروانسرا بطور کلی شامل یک حیاط میانی است که دور تا دور آن را حجره های به هم پیوسته تشکیل داده اند.

.

معماری کاروانسرا

.

.

قیصریه

به معنی سرای طولانی و بلند است که درآنجا صنعتگرانی فعالیت می کردند که کار آنها ظریف بوده است، پیشه ورانی مانند زرگران ، گوهریان ، سوزن دوزان ، و بزازان. قیصریه ها در محیطهای خلوت تر قرار داشته اند و همین موضوع باعث می شده که پیشه وران بتوانند کارهای هنری خود را با دقت و ظرافت انجام دهند. بازارچه بلند در اصفهان، قیصریه وکیل شیراز، قیصریه اصفهان ، قیصریه قزوین و قیصریه ابراهیم خان در کرمان از زیباترین قیصریه ها هستند.

معماری قیصریه بازار

.

بعضی از حجره های بازار کمی از سطح معبر بالاتر بودند که این ارتفاع حدود 75 سانتیمتر بوده. در بعضی از موارد در چنین حالتی در زیر هر حجره یک انبار می ساختند. حجره های بعضی از مشاغل نقش یک کارگاه را هم داشت و در این حالت کف این حجره ها با سطح معبر همتراز بوده و یا حتی کمی پایینتر از سطح معبر بوده است. بعضی از آهنگریها، مسگریها و نجاریها همین حالت را داشتند و بعضی از حجره ها علاوه بر فضای اصلی، بخشی را هم بعنوان صندوقخانه داشتند. صندوقخانه فضایی بود که در انتهای حجره قرار داشته و با دیواری از فضای اصلی حجره تفکیک می شد.

حجره در بازار

.

.

.

چند نمونه از بازارهای مشهور با معماری ایرانی

.

بازار بزرگ تبریز

وقتی از بازارهای ایرانی صحبت می‌کنیم، بازار بزرگ تبریز اولین جایی است که باید به یاد بیاوریم. بهترین و معروفترین بازار ایران، در تبریز قرار گرفته است و به عنوان بزرگترین بازار سرپوشیده جهان شناخته می شود. مساحت بازار تبریز حدود یک کیلومتر مربع است که دارای 11 دالان، 20 راسته، 25 تیمچه، 35 سرا و 6500 حجره است. قدمت بنای فعلی بازار تبریز به اوایل دوره قاجار می رسد و معروفترین راسته بازار تبریز، راسته طلافروشها است.

بازار فرش تبریز، بازار امیر، بازار بلورفروشان، بازار حرمخانه، بازار شیشه گر خانه، بازار صادقیه و بازار یمنی دوز از جمله بازارچه های مطرح بازار بزرگ تبریز محسوب می شوند.

معماری بازار بزرگ تبریز

.

.

بازار کاشان

بازار سنتی کاشان، از جمله زیباترین بازارهای ایران است. معماری زیبای این بازار و وجود کارونسرا و بناهای زیبا در امتداد آن، باعث شده است تا این صفت به بازار کاشان داده شود. قدمت بازار کاشان هم مانند اکثر بازارهای سنتی ایران به دوره صفوی می‌رسد. هرچند اوج خرید و فروش و فعالیت در بازار کاشان، از دوره قاجاریه و رونق تجارت بوده است.

ویژگی مهم بازار کاشان، قرارگیری آن در منطقه پررفت و آمد و تاریخی است. بناهای معروفی مانند خانه بروجردی ها در اطراف بازار کاشان قرار گرفته‌اند. بازار کاشان بازاری مسقف است که طول راسته اصلی آن تقریبا سه کیلومتر می باشد و آثار تاریخی فراوانی در داخل خود دارد. کاروانسراهای متعددی هم که در بازار کاشان قرار دارند، از دیگر دلایل جذابیت این بازار هستند. معروف‌ترین راسته بازار کاشان، بازار مسگرها است. کاروانسرای نو و کاروانسرای میرپنج از معروفترین کاروانسراهای بازار کاشان هستند. تیمچه و سرای بخشی و تیمچه امین الدوله در بازار کاشان قرار دارند.

معماری بازار کاشان

.

.

بازار اراک

با اینکه بازار سنتی اراک شهرت زیادی ندارد اما از متفاوتترین بازارهای سنتی ایران است. این بازار که تاریخی به قدمت شهر اراک دارد، در واقع استراتژیکترین محل شهر بوده‌ است. بازار اراک در قرن سیزدهم هجری قمری احداث شد. بنای آن به صورتی بود که بتوان از همه دروازه های شهر وارد آن شد و دقیقا چارسوق بازار، میدان مرکزی شهر باشد.

معماری بازار اراک هم از زیباترین معماری های بازار ایران است. بازار اراک را براساس مدلی متقارن بنا کرده اند. جوری که همه گوشه های بازار با یکدیگر تقارن دارند و جلوه زیبایی به بنای این بازار بخشیده اند. کشاورزی قوی اطراف شهر اراک و تولید فرش، مهمترین علت رونق بازار اراک بوده است. بازار اراک حدود 30 تیمچه و راسته دارد که در شاخه های مختلف فعالیت دارند.

معماری بازار اراک

.

.

بازار کرمانشاه

قدمت بازار کرمانشاه به حدود 150 سال پیش می رسد یعنی زمانی که در دوره قاجار گمرک غرب در این شهرستان ایجاد شد. امروزه به بازار سنتی کرمانشاه که در بافت تاریخی این شهر قرار دارد، تاریکه بازار می‌گویند. بازار سنتی کرمانشاه، در کنار مسجد تاریخی عمادالدوله و حمام شهباز خان قرار دارد.

بازار کرمانشاه دارای ۱۸ راسته است از جمله این راسته ها می توان به زرگرها، تاریکه بازار (ادویه فروشیها)، آهنگرها، مسگرها، بنکدارها، بزازخانه و توپخانه اشاره کرد. این بازار دارای چهارسوق ها و ورودی های زیبا است که نشانگر دید زیبای معماران عصرهای گذشته و فرهنگ غنی این منطقه می باشد. در بازار کرمانشاه سه سرای مهم به نامهای وکیل الدوله،‌ سرای حاج علی محمد همدانی و سرای نو وجود دارد.

معماری بازار کرمانشاه

 

 

در ادامه می توانید فایل pdf این مقاله را دانلود کنید تا در زمان های بعدی نیز به مطالب آن دسترسی داشته باشید.

دانلود: برای دانلود فایل pdf معماری بازارهای اسلامی و فضاهای بازار و چند نمونه بازار مشهور اینجا کلیک کنید . .

 

منبع: معماری بازار



  1. orizenshop.com

    نه تنها این مطلب بلکه بقیه مطالب وبسایت‌ هم خیلی خوب بودند. تشکر میکنم به خاطر مطالب خوبتون.